Μέχρι τη δεκαετία του ’80, όταν αναφερόσουν στην ηλεκτρονική μουσική, έκανες λόγο για λίγο - πολύ πειραματική ατμοσφαιρική μουσική, που απευθυνόταν σε «ψαγμένα» ακροατήρια. Με το μπάσιμο όμως των 80s και τη σταδιακή κυριαρχία της synth-pop, πραγματοποιήθηκε μια αλλαγή πορείας προς το mainstream, που αρχικά είχε απήχηση και σε αρκετούς που γοητεύονταν από το post-punk. Με τη συλλογή Musik Music Musique 1980 - The Dawn of Synth Pop, που πήρε το όνομά της από το φερώνυμο τραγούδι των Zeus, που φυσικά συμπεριλαμβάνεται, επιχειρείται να παρουσιαστεί το ρυθμικό αυτό μουσικό ξέσπασμα μέσω συγκροτημάτων που έγιναν ευρύτερα γνωστά και πούλησαν εκατομμύρια δίσκους, αλλά και κάποιων που δεν έτυχαν της δημοτικότητας που άξιζαν, αλλά το εκπροσώπησαν επάξια. Τα πενήντα οκτώ τραγούδια που έχουν επιλεγεί μοιράζονται σε τρεις ψηφιακούς δίσκους και συνοδεύονται από σημειώσεις του Mat Smith, συντάκτη του περιοδικού Electronic Sound.
Πάμε, λοιπόν, πίσω στο 1980. Μέχρι τότε το άκουσμα και μόνο της χρήσης, synthesizers παρέπεμπε σε πειραματισμό, progressive rock ή fusion jazz. Κάποιες λιγότερες φορές, είχε να κάνει και με την pop ή τη disco, όπως στο τελείως μαγικό Magic Fly των Space ή τα τραγούδια του Giorgio Moroder, κυρίως με τη Donna Summer. Η όλη ιδέα, που ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 και ήταν να φτιαχτεί pop μουσική αποκλειστικά με ηλεκτρονικά μέσα και όργανα, βρήκε πολύ πρόσφορο έδαφος στα 80s. Ένα από τα πρώτα ανάλογα πειράματα έγινε στο άλμπουμ Chairs Missing των Wire και κρίθηκε πετυχημένο, αφού οι φίλοι του punk καλοδέχτηκαν τον ήχο του synthesizer στα δικά τους χωράφια. Η νέα τάση, που επιβεβαιώθηκε περίτρανα και από το σχήμα Warsaw - Joy Division - New Order, έγινε άμεσα δημοφιλής με τη DIY αισθητική της, αφού επέτρεπε σχεδόν στον καθένα ενδιαφερόμενο εα γίνει μουσικός. Γι’ αυτό συναντάμε κι εδώ μουσικούς που ξεκίνησαν από διάφορους άλλους τομείς των τεχνών, όπως τους XYNN, Nini Raviolette, Dark Day’s Robin Crutchfield και Fad Gadget ή κάποιους καταξιωμένους σε τελείως διαφορετικά μουσικά είδη, όπως τον Phil Lynott. Πρωτοπόροι πειραματιστές υπήρξαν και οι Robert Rental και Thomas Leer, ενώ κλασικό παράδειγμα αποτελούν οι πιο αγριεμένοι Throbbing Gristle.
Με όλα αυτά δεδομένα και το κοινό ελαφρώς εξοικειωμένο, τα 80s βρήκαν την τεχνολογία των synthesizer σημαντικά φτηνότερη και τα digital keyboards να εξοβελίζουν τα analogue synths. Οι Orchestral Manoeuvres in the Dark, που βγήκαν μέσα από την καρδιά της punk σκηνής του Λίβερπουλ, βρήκαν τον τελικό ήχο τους χάρη σε ένα Korg Micro Preset που αγόρασε ο Andy McCluskey φορτώνοντας το λογαριασμό της μητέρας του με τριάντα έξι δόσεις των 7.36 λιρών. Μη ξεχνάμε όμως ότι εδώ μιλάμε για κυκλοφορίες του 1980, δηλαδή μιας αφετηριακής χρονιάς, κατά την οποία λίγοι είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ακριβό εξοπλισμό και στούντιο τελευταίας τεχνολογίας. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι οι ιδέες ήταν περιορισμένες ή ότι η «καρδιά» των μουσικών δεν το έλεγε. Το ακριβώς αντίθετο, μάλιστα. Το «κίνημα» αυτό δεν ήταν περιορισμένο στη Βρετανία, αλλά ευρύτερο. Εδώ έχουμε συμμετοχές από την Αλάσκα (Gary Sloan), τη Μελβούρνη (The Metronomes), την Ανατολική Ακτή (Dark Day, Suicide, Our Daughter’s Wedding), τη Γαλλία (Henriette Coulouvrat, Taxi Girl), τη Γερμανία (Der Plan, D.A.F.), το Βέλγιο (SIC) και την Ελβετία (Yello).
Κάποιοι από αυτούς που θα βρείτε στο Musik Music Musique 1980 - The Dawn of Synth Pop συνέχισαν σε υψηλό επίπεδο, κάποιοι πέρασαν στους Νεορομαντικούς, ενώ κάποιοι άλλοι έγιναν περιζήτητοι παραγωγοί. Η μουσική κλάση του 1980 γεφύρωσε το φαινομενικό χάσμα μεταξύ της ηλεκτρονικής μουσικής των 70s και των 80s, έχοντας ανάγλυφα στοιχεία από το παρελθόν και δείχνοντας με σαφήνεια το προς τα πού θα πάει το μέλλον της ηλεκτρονικής μουσικής. Γι’ αυτό δεν είναι απλά κομβική, αλλά και ποιοτική.
Παρουσιάζοντας τις γνωστότερες συμμετοχές, θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω από τη μεγάλη μου synth-pop αδυναμία, που λοξοκοίταζε προς το glam, τους Our Daughter’s Wedding. Εδώ, εκ των πραγμάτων, δε θα μπορούσαμε να είχαμε το Target for Life, αλλά το πανέμορφο σούπερ catchy Lawnchairs επίσης κρατά ψηλά τον πήχη. Οι Νεοϋορκέζοι φίλοι Keith Silva (φωνητικά, synths), Layne Rico (synths) και Scott Simon (synths, σαξόφωνο) στο Lawnchairs μας μιλούν για καρέκλες κήπου που βρίσκονται παντού, με το χαρακτηριστικό στυλ του γκρουπ, που είχε υπέροχα αφομοιώσει την κληρονομιά των David Bowie και Iggy Pop, αλλά και τις επιρροές των πιο σύγχρονων OMD και Duran Duran. Οι Orchestral Manoeuvres in the Dark εκπροσωπούνται με το Messages, που είχαν αρχικά κυκλοφορήσει ως single κάτω από την ονομασία VCLXI που είχαν επιλέξει οι AndyMc Cluskey και Paul Humphreys. Σε αυτό το electronic pop τραγούδι, η post-punk συναντά τους Kraftwerk σε παραγωγή του Mike Howlett των prog rockers Gong.
Τους Human League συναντάμε με τη διασκευή του Only After Dark του Mick Ronson, που αποτέλεσε μέρος του Empire State Human EP και κυκλοφόρησε από τη Virgin Records. Η μπάντα από το Sheffield, που αρχικά λεγόταν The Future, είχε ήδη στερηθεί της παρουσίας του ιδρυτικού μέλους Adi Newton, ο οποίος έφυγε για να σχηματίσει τους Clock DVA, ενώ οι Martyn Ware και Ian Craig Marsh καλωσόριζαν ως The Human League τον Philip Oakey και την επιτυχία, αποχαιρετώντας τη σκοτεινή και υπνωτιστική πλευρά του ήχου τους. Δεδομένου ότι μιλάμε για κυκλοφορίες του 1980, δεν κάνουμε λόγο για τους Ultravox του John Foxx, αλλά για του Midge Ure. Το Waiting ήταν B-side του single Sleepwalking, ενώ και τα δύο είχαν συμπεριληφθεί στο κλασικό για το είδος άλμπουμ Vienna.
Το Diamonds, Fur Coat, Champagne των πρωτοποριακών Suicide αρχικά υπήρξε στο άλμπουμ Suicide: Alan Vega – Martin Rev, που κυκλοφόρησε από την Island Records. Το ντουέτο, που σχηματίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 από τον παθιασμένο με τον ηλεκτρονικό ήχο Martin Rev και τον τραγουδιστή - καλλιτέχνη της Νεοϋορκέζικης σκηνής Alan Vega, χρησιμοποίησε πρώτο τον όρο ‘punk’ για να περιγράψει τον άμεσα αναγνωρίσιμο και επιδραστικό ήχο του, που είχε τόνους από Farfisa, ενισχυμένα μπάσα και πρωτόλεια rhythm section. Στο συγκεκριμένο τραγούδι τα synths δεν ακούγονται τόσο «ωμά» και «ψυχεδελικά», αλλά φιλικότερα στη δεκαετία του ’80 που είχε μόλις αρχίσει, αν και η ιδιότυπη punk αισθητική του είναι σαφώς ακόμα ευδιάκριτη.
Οι Spandau Ballet, που συμμετέχουν με την 7” εκδοχή του Glow, έμελλαν να μας εντυπωσιάσουν λίγο αργότερα με το αξεπέραστο superclassy True και με το εντυπωσιακό To Cut A Long Story Short, που μας θύμιζε τις punk καταβολές τους, αφού τα αδέρφια Kemp ήταν δηλωμένοι οπαδοί των Sex Pistols. Το No-One Driving του John Foxx έρχεται σε μια εποχή που μόλις άφηνε πίσω το παρελθόν του ως hippie, mod, artrocker, μανιακού με τους Pink Floyd και τους Roxy Music, μέλους των ηλεκτρονικών Tiger Lily, αλλά και της μετεξέλιξής τους, των Ultravox! Έχει όσο «ψυχρά» synths και όση σκοτεινιά απαιτείται για να υποδηλώσει το πέρασμα στη νέα εποχή της ηλεκτρονικής μουσικής.
Ο Philip Lynott, ναι, ο μπασίστας των Thin Lizzy, πειραματίστηκε με το punk, σχηματίζοντας τους The Greedy Bastards από μέλη των Thin Lizzy και των Sex Pistols, αλλά και με την ηλεκτρονική μουσική, πλάι στον Jim ‘Midge’ Ure. Το Yellow Pearl, που κυκλοφόρησε στο προσωπικό του άλμπουμ Solo in Soho, προέκυψε από τη συνεργασία του με τον Billie Currie (Ultravox, Visage) και αποτέλεσε το μουσικό θέμα της εκπομπής Top Of The Pops για μια πενταετία. Το Quiet Life των Japan, που θα μπορούσε να είχε γραφτεί από τους Duran Duran, προέρχεται από το φερώνυμο δίσκο του 1979. Όσο κι αν ο David Sylvian αρχικά ήθελε να αποτελεί μέρος της ευρύτερης rock σκηνής, κάτι η πιο εναλλακτική α-λα Bowie εμφάνισή του και κάτι οι κιθάρες που «μπερδεύονταν» με τα synths, δεν τον άφησαν, ανοίγοντάς του όμως το δρόμο για μια πολύ αξιόλογη καριέρα.
Για τους Residents δε χρειάζεται να πούμε κάτι ιδιαίτερο. Απλά ότι εδώ υπάρχει το εφιαλτικό Diskomo, που ήρθε ως «απάντηση» στο ambient Eskimo με «πειραγμένη» disco και electronic pop αισθητική. Οι Buggles, δηλαδή οι Trevor Horn και Geoff Downes, έγιναν γνωστοί από το πρώτο τραγούδι που εξέπεμψε το MTV, το Video Killed The Radio Star, συμμετέχουν με το πολύ ατμοσφαιρικό Astroboy (And The Proles On Parade) από το άλμπουμ The Age of Plastic, μετά από το οποίο αποτέλεσαν για λίγο μέλη των Yes. Ο Horn στη συνέχεια εδραιώθηκε ως παραγωγός (Frankie Goes to Hollywood – Relax, ABC - Lexicon of Love) και σχημάτισε τους μέγιστους του είδους Art Of Noise, που δίδαξαν εφευρετικότητα και ευαισθησία.
Οι κορυφαίοι Yello έχουν εδώ το Bimbo και μας υπενθυμίζουν πόσο μπροστά ήταν σε όλα, υπογράφοντας στην Ralph Records των Residents, έχοντας όψιμα ως τραγουδιστή τον εκατομμυριούχο χιουμορίστα Dieter Meier, αλλά και πολλές εθιστικές ιδέες. Το electronic pop λίγο - πολύ supergroup των Visage, με τον Midge Ure (Ultravox) και τον παμμέγιστο Barry Adamson (Magazine), που θεμελίωσε το Νεορομαντικό κίνημα με το Fade To Grey, συμμετέχει με το πολύ χαρακτηριστικό Mind of a Toy. Οι τρελά αγαπημένοι μου διανοούμενοι Eyeless in Gaza των Martyn Bates και Peter Becker με ό,τι κι αν συμμετείχαν, θα ήταν καλό. Στην προκειμένη περίπτωση έχει επιλεγεί το China Blue Vision, το οποίο ήταν B-side του single Kodak Ghosts Run Amok. Το τραγούδι είναι κιθαριστικό και synth μαζί, εκπροσωπώντας την προ Cherry Red εποχή τους, που έμελλε να είναι αξεπέραστη.
Φυσικά, υπάρχουν και λιγότερο γνωστά τραγούδια και συγκροτήματα, τα περισσότερα από τα οποία συναγωνίζονται επάξια όλα τα παραπάνω. Ανάμεσά τους ξεχωρίζω τα Metal Love του Rod Vey που αποτίει φόρο τιμής στον Gary Numan, Tokyo των Science που θυμίζει τους Tom Tom Club και Victims of the Riddle της Toyah που γλυκοκοιτάζει τη Siouxsie και τις The Vyllies. Επίσης, ξεχωρίζουν τo Falling Years των The Fallout Club θα μπορούσε να είχε γραφτεί από τους Suicide, το εθιστικό No, Nothing, Never των Dark Day, το Sympathy των Pauline Murray and the Invisible Girls, το instrumental Chip n Roll των Silicon Teens και το Harmonitalk των Gary Sloan and Clone που θυμίζει τους Kraftwerk. Τέλος, το πολύ καλό Dalek I Love You των Dalek I, το Mannequin των Taxi Girl που φλερτάρει με τους OMD, το The Lonely Spy των Lori And The Chameleons και το Brushing Your Hair του γνωστού και μη εξαιρετέου Alex Fergusson, εκείνου που δεν έχει προπονήσει ποδοσφαιρική ομάδα, αλλά έχει παίξει στους Alternative TV και τους Psychic TV.
