«Μέχρι τότε μιλούσαμε για πιανίστα με τη συνοδεία ντραμς και μπάσου. Εδώ όμως έχουμε τρεις ανθρώπους που αποτελούν ένα όργανο». Η δήλωση αυτή του ντράμερ Paul Motian για τη συνεργασία του με τον πολύ πρόωρα χαμένο από τα εικοσιπέντε του χρόνια μπασίστα Scott LaFaro και το θρυλικό πιανίστα Bill Evans αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο τη μορφή και την ουσία του Bill Evans Trio. Κάποιοι τους γνωρίζουν ήδη πολύ καλά μέσα από τις κυκλοφορίες του παραγωγικότατου Evans, ενώ με την τριπλή και κατ’ ουσία πενταπλή The Legendary Bill Evans Trio στις 15 Απριλίου θα έχουν μια εξαιρετική ευκαιρία να συστηθούν σε εκείνους που δεν έτυχε να έρθουν σε επαφή μαζί τους.
Στο boxed set αυτό υπάρχουν σχεδόν όλες οι κυκλοφορίες του Bill Evans Trio. Δηλαδή, τα δύο στούντιο άλμπουμ με τίτλους Portrait in Jazz (1960) και Explorations (1961), τα ηχογραφημένα στη Νέα Υόρκη το καλοκαίρι του 1961 live sets Sunday Night at the Village Vanguard και Waltz for Debby, όπως επίσης και το ζωντανά ηχογραφημένο The 1960 Birdland Sessions, συνοδευόμενο από πρώιμες ηχογραφήσεις για το δίσκο Sung Heroes του Tony Scott με αυτόν να παίζει κλαρινέτο και τον “Hot Lips” Page τρομπόνι.
Ο Bill Evans συνέγραψε το πέρα από το μύθο και πιο ευπώλητο jazz άλμπουμ όλων των εποχών Kind of Blue μαζί με τον κορυφαίο Miles Davis, με τον τελευταίο να δηλώνει: «Ο Bill είχε αυτή την ήσυχη φωτιά που αγαπούσα στο πιάνο. Ο τρόπος που το προσέγγισε, ο ήχος που έβγαλε, έμοιαζε με κρυστάλλινες νότες σε αφρώδες νερό που πέφτει από καταρράκτη». Το γεγονός όμως ότι ο Evans ήταν ένας προικισμένος ιδεαλιστής της jazz φάνηκε περισσότερο μέσα από τις πολλές συνεργασίες του, όπου δεν ήθελε να μετέχει ως πιανίστας συνοδευόμενος από rhythm section, αλλά ως ισότιμο μέλος ενός σχήματος.
Το τρίο σχηματίστηκε το 1959, ύστερα από ώριμη σκέψη και προγενέστερα εγχειρήματα με τρίο ή κουαρτέτο του «ποιητή» Bill Evans, με το συνιδρυτή της Riverside Records Orrin Keepnews να αναλαμβάνει την παραγωγή. Στο πρόσωπο του LaFaro βρήκε έναν εικοσάχρονο με δυσανάλογη πείρα και οπτική μπασίστα, ενώ στον Αρμενικής καταγωγής Αμερικανό Motian τον πολυρυθμικό ντράμερ που πάντα ήθελε. Το αποτέλεσμα της συνεργασίας των τριών ήταν αληθινά εντυπωσιακό, παρά τον εθισμό του Bill στην ηρωίνη, γεγονός που απογοήτευε τον Scott.
Το Portrait in Jazz, σε σύγκριση με τους δύο προσωπικούς του δίσκους New Jazz Conceptions και Everybody Digs Bill Evans (count me in, please), θεωρείται από κάποιους ως ένα μεταβατικό άλμπουμ, έχοντας υπόψη όσα ακολούθησαν. Πέρα όμως από αυτό, ήταν ο δίσκος που άνοιξε τους ορίζοντές του και τον έκανε να αρχίζει πραγματικά να συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του. Το τρίο άρχισε εκτενείς περιοδείες, κατά τις οποίες οι μουσικοί απέκτησαν, πέρα από τους μουσικούς δεσμούς, μια σαφή και βαθιά αλληλοεκτίμηση. Ο ίδιος ο Paul έχει δηλώσει πως μία από τις πιο καθοριστικές συναυλίες τους ήταν αυτή που δόθηκε στο Sutherland Lounge του Chicago, κατά της διάρκεια της οποίας ο Bill και ο Scott έπαιξαν τόσο όμορφα το Round Midnight του Thelonious Monk, που δάκρυσε.
Μετά την επιστροφή τους στη Νέα Υόρκη, άρχισαν να εμφανίζονται στο κλαμπ Birdland της 52d Street που ανήκε στο μελλοντικό του μάνατζέρ Monte Kay, όπου άνοιγαν για τη μπάντα του Count Basie. Επίσης, κάποιες συναυλίες τους εκεί αναμεταδίδονταν ζωντανά τις μεταμεσονύκτιες ώρες στη ραδιοφωνική εκπομπή Symphony Sid Show.
Το Φεβρουάριο του 1961 κυκλοφόρησε το δεύτερο στούντιο άλμπουμ τους με τίτλο Explorations, ενώ οι σχέσεις των Evans και LaFaro δε βρίσκονταν στα καλύτερά τους. Όταν όμως έχουμε να κάνουμε με μουσικούς τέτοιας κλάσης, τελικά, όλα πάνε καλά. Ο ήχος είναι ακόμα πιο καθαρός και οι διασκευές των συνθέσεων γίνονται όλο και πιο ευρηματικές. Κλασικό παράδειγμα αυτή στο Elsa του αγαπημένου συνοδοιπόρου Earl Zindars, που αποδίδεται αφετηριακά με ένα μυστηριακό τόνο, ο οποίος απογειώνει τη συνέχεια και επιβεβαιώνει την από εδώ και πέρα αιώνια αγάπη του Evans να παίζει στα 3/4.
Το 1961 το τρίο δραστηριοποιούνταν στο Greenwich Village και συγκεκριμένα εκεί που χτυπούσε η καρδιά της live jazz, δηλαδή στο κλαμπ Village Vanguard του Max Gordon, αρχής γενομένης από την εμφάνισή του στο πλευρό των Modern Jazz Quartet. Χαρακτηριστική ήταν η «ολοήμερη» εμφάνισή τους στις 25 Ιουνίου, όταν έπαιξαν πέντε ημίωρα σετ με τέσσερις ή πέντε συνθέσεις έκαστο, δύο από αυτά το μεσημέρι και τρία το βράδυ. Εδώ μπορούμε να ακούσουμε αρκετά δείγματα, μεταξύ των οποίων την αρτίστικη εκδοχή του Alice in Wonderland και την αναμφισβήτητα πιο ζωντανή εκτέλεση του My Man's Gone Now.
Το επίσης κλασικό ζωντανά ηχογραφημένο Waltz for Debby, που επίσης θα βρείτε στην κυκλοφορία αυτή και αποτελεί εξαιρετικό δείγμα των δυνατοτήτων τους, ήταν η τελευταία τους ηχογράφηση με τον LaFaro, ο οποίος σκοτώθηκε όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε βγήκε από το δρόμο και προσέκρουσε σε ένα δέντρο. Για σπουδή στο μπάσο είναι η διασκευή του Milestones του μεγάλου Miles Davis, που αποτελεί τον επίλογο του δίσκου. Ο ίδιος ο Bill μιλώντας για τη μουσική συνύπαρξη των τριών τους είχε δηλώσει ότι τη θεωρεί ως τον πιο επιδραστικό παράγοντα στην καριέρα του, που διεύρυνε τους μουσικούς του ορίζοντες, αποκαλύπτοντας ότι γνώριζε πολύ καλά ο ένας πού θα πάει τη μουσική ο άλλος, χωρίς καν να συνεννοούνται με λόγια. Η απώλεια του LaFaro βάρυνε απίστευτα τον Evans, επηρεάζοντας για μια περίοδο άμεσα τη δημιουργικότητά του. Όμως η αγάπη του για τη μουσική βγήκε και πάλι στην επιφάνεια, με τη βοήθεια και της πιο επιστάμενης σπουδής πάνω στους μετα-Ρομαντικούς και ειδικότερα στον Alexander Scriabin.
Η μουσική αυθεντία του Evans ήταν κάτι που δε συναντούσες εύκολα και ιδίως η οπτική του, που «έσπαζε» τις φόρμες με την ίδια άνεση, με την οποία τις ακολουθούσε. Πάρετε ως παράδειγμα από τη μια το How Deep Is the Ocean που τυπικά δεν αναφέρεται σχεδόν καθόλου στην πρωτότυπη μελωδία και από την άλλη το My Foolish Heart που τριγυρίζει αποκλειστικά γύρω από αυτήν. Με τις ικανότητές που έχει, δεν προξενεί καμία έκπληξη το ότι το αποτέλεσμα ακούγεται το ίδιο σαγηνευτικό και στις δύο περιπτώσεις. Πάνω από όλα όμως κάνει εντύπωση το πόσο αβίαστα ακούγονται ακόμα και τα πιο αυτοσχεδιαστικά του μέρη. Κάποτε είχε ερωτηθεί γι’ αυτό, απαντώντας ότι σπανίως έχει συναίσθηση της φυσικής ενέργειας που απαιτείται για να παίξει πιάνο, αφού όταν σκέφτεται κάτι, αυτό μεταφέρεται ασυνείδητα στα δάχτυλά του.
Και, τελικά, ακούγοντας το The Legendary Bill Evans Trio δε μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε μαζί του.
