Ανέκαθεν με ενδιέφεραν τα οποιουδήποτε είδους μουσικά αφιερώματα, που γίνονταν βάσει της χρονιάς κυκλοφορίας των τραγουδιών. Ακόμα και αν έχεις διασταυρωθεί με αυτά τα τραγούδια, είναι πολύ όμορφο να τα βλέπεις ενταγμένα στο χρονικό πλαίσιό τους, αξιολογώντας παράλληλα και τη συνολική παραγωγή ενός έτους. Καταλαβαίνετε ότι μόλις είδα το τετραπλό boxed set με πέντε ώρες μουσικής Round & Round - Progressive Sounds of 1974, πριν καν το ακούσω, έσπευσα να δω τους συμμετέχοντες και τα τραγούδια που είχαν επιλεγεί να τους εκπροσωπήσουν. Θα προσπαθήσω, λοιπόν, να περιγράψω σύντομα το ταξίδι μου πίσω στο 1974, που είχε πολλά λατρεμένα συγκροτήματα, μερικές ξεχασμένες στιγμές που μου φάνηκαν πολύ πιο σημαντικές από όταν τις άκουσα για πρώτη φορά και κάποιες νέες γνωριμίες, αφού ο χώρος του ευρύτερου progressive rock είναι πραγματικά ανεξάντλητος.
Ειδικότερα τη συγκεκριμένη χρονιά το progressive rock ήταν ένα από τα πιο κυρίαρχα είδη της ηλεκτρικής μουσικής, έχοντας εμφανιστεί ήδη από τα τέλη των 60s αρχικά ως underground, για να καταλήξει σύντομα να γίνει εμπορικό, χωρίς καμία έκπτωση στην ποιότητά του. Ακούγοντας κάποιος αυτά τα τραγούδια και αναλογιζόμενος ποιοι δίσκοι γνώριζαν τότε εμπορική επιτυχία, δε μπορεί παρά να μελαγχολήσει για τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων. Η progressive αγκαλιά χωρούσε τα πάντα από το σιαμαίο αδελφάκι jazz rock, μέχρι blues rock, hard rock, space rock, folk rock και orchestrated rock, τα οποία επαναδιατύπωνε κάτω από την προοδευτική ομπρέλα της. Τα άλμπουμ ήταν ως επί το πλείστον θεματικά και πολύ προσεγμένα, ενώ τα singles θεωρούνταν από πολλούς -μεταξύ των οποίων οι Led Zeppelin, King Crimson, Pink Floyd και Yes- απλά ως αποσπασματικά μέσα έκφρασης μιας μουσικής ιδέας, που δεν είχαν τις προϋποθέσεις για να ικανοποιήσουν τον ακροατή.
Την εποχή εκείνη τα Βρετανικά πανεπιστήμια και τα κολλέγια υπήρξαν κατά κύριο λόγο οι χώροι που άνθισε συναυλιακά το είδος μέχρι να εδραιωθεί, δηλαδή μέχρι να φτάσουμε σταδιακά σε συναυλίες που γίνονταν σε μεγαλύτερους χώρους, όπως των Barclay James Harvest, Camel, Caravan, Greenslade, Procol Harum, Traffic ή σε στάδια όπως των Pink Floyd, Emerson Lake & Palmer και Yes. Η εκπομπή της Βρετανικής μουσικής τηλεόρασης The Old Grey Whistle Test, που παρουσίαζε μπάντες που έπαιζαν ζωντανά στο στούντιο, εξακολουθούσε να διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη διάδοση του progressive rock, ιδίως από τη στιγμή που οι δύο κορυφαίες counter-culture εκδόσεις, δηλαδή το Oz και οι International Times είχαν πάψει να κυκλοφορούν από το 1973. Η κληρονομιά όμως που είχαν αφήσει στεκόταν αρκετή για να βρίσκονται στο επίκεντρο αρκετές μπάντες που μέσα από τις σελίδες τους είχαν προβάλλει, όπως οι Hawkwind και οι Man. Αυτές ήταν σε γενικές γραμμές οι επικρατούσες συνθήκες το 1974, μέσα από τις οποίες ανθούσαν πολλές progressive rock μπάντες, αρκετές από τις οποίες θα συναντήσετε στο Round & Round - Progressive Sounds of 1974 με ένα ή και περισσότερα τραγούδια. Ας δούμε όμως κάποιους από τους συμμετέχοντες.
Καταρχάς, γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι η πλειοψηφία των ονομάτων ανήκει σε πολύ γνωστές και ιδιαίτερα αγαπητές μπάντες. Οι Camel δεν επιλέχτηκαν τυχαία να ανοίξουν το boxed set (Freefall, Lady Fantasy από το άλμπουμ Mirage), λόγω της απίστευτης ευρύτητας του έργου τους, που εδώ εκπροσωπείται με το σκληρότερο ηχητικά jazz rock δίσκο που κυκλοφόρησαν, στον οποίο περιλαμβάνεται ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς progressive ύμνους, το Lady Fantasy. Υπάρχουν επίσης δύο ακόμα μπάντες μεγατόνων, που σχετίζονται με τους Camel, λόγω των Richard και David Sinclair και Jan Schelhaas: οι Caravan και οι Hatfield & the North. Οι Caravan (Virgin on the Ridiculous, Mirror for the Day από το άλμπουμ Caravan and the New Symphonia) θεωρούνται από τους κορυφαίους της σκηνής του Canterbury και της Decca Records, ως γεννημένοι από τις στάχτες των Wilde Flowers που είχαν στις τάξεις τους μουσικούς όπως οι Robert Wyatt, Hugh Hopper και Kevin Ayers, είχαν ήδη κυκλοφορήσει τους απίστευτους δίσκους If I Could Do It All Over Again, I’d Do It All Over You και In the Land of Grey and Pink. Οι Hatfield & the North (Son of There’s No Place Like Homerton από το άλμπουμ Hatfield & the North και το single Let’s Eat Real Soon) είχαν στις τάξεις τους τον Dave Stewart (Egg, Khan) αποδεικνύοντας το πόσο δημιουργικά ήταν τα συγκοινωνούντα progressive rock δοχεία, αφού μετά τη διάλυσή τους γεννήθηκαν οι National Health.
Τι να πει κανείς για τον τεράστιο φιλόσοφο, ποιητή και μουσικό Peter Hammill (Tapeworm από το άλμπουμ In Camera, Red Shift από το άλμπουμ The Silent Corner, The Empty Stage) που αποδείχτηκε πολυγραφότατατος και όχι μόνο δεν πτοήθηκε από την προ διετίας πρώτη διάλυση των Van Der Graaf Generator, αλλά συνέχισε στο ίδιο απρόσιτο για τη συντριπτική πλειοψηφία των μουσικών επίπεδο. Συναντάμε επίσης τους Traffic (Dream Gerard, Graveyard People από το άλμπουμ When the Eagle Flies) των Steve Winwood και Jim Capaldi με τις jazz, Latin, rock και ψυχεδελικές επιρροές τους, που εξερεύνησαν όσο λίγοι τη μουσική με τόσο fusion διάθεση, αλλά και τους Renaissance (Mother Russia, Black Flame από το άλμπουμ Turn of the Cards) με τις εύκολα διακριτές folk επιρροές που μοιράστηκαν μέλη με τους απολύτως συναφείς Colosseum. Μετέχουν ακόμα και οι αειθαλείς Procol Harum (Drunk Again B-side single) που πρωτοστάτησαν στα progressive rock μονοπάτια, οι MAN (Scotch Corner, Exit από το άλμπουμ Winos, Rhinos and Lunatics) που προσχώρησαν στην προοδευτική μουσική αφού μέσα από τις πολυάριθμες αλλαγές στη σύνθεσή τους επεξεργάστηκαν τις επιρροές που δέχτηκαν από μπάντες της δυτικής ακτής και πιο συγκεκριμένα από τους Quicksilver Messenger Service, The Grateful Dead και Jefferson Airplane.
Επίσης, τι να πει κανείς για τους JethroTull (Bungle in the Jungle, Skating Away (On the Thin Ice of a New Day) από το άλμπουμ War Child) με το μοναδικό και άμεσα αναγνωρίσιμο ήχο τους, που εκτός από blues και folk είχε εξαρχής εμφανή jazz στοιχεία. Για τους Hawkwind (The Psychedelic Warlords, Paradox από το άλμπουμ Hall of the Mountain Grill) με τον χαρακτηριστικό στην πορεία διαμορφωμένο space rock ήχο τους, που είχαν στις τάξεις τους ήδη από το 1972 τον Ian “Lemmy” Kilmister. Παρόντες και οι εξαιρετικοί Gong (Master Builder, A Sprinkling of Clouds από το άλμπουμ You) του με προϋπηρεσία στους μοναδικούς Soft Machine Αυστραλού space rocker Daevid Allen, αλλά και ο δάσκαλος Jack Bruce (Keep it Down από το άλμπουμ Out of the Storm) των Cream. Οι νεωτεριστές Be Bop Deluxe του Bill Nelson (Jets at Dawn, Adventures in a Yorkshire Landscape από το άλμπουμ Axe Victim) συμμετέχουν με υλικό από την καθοριστική σύνθεσή τους και το ντεμπούτο τους, ενώ οι θρυλικοί Barclay James Harvest (Mockingbird από το άλμπουμ Barclay James Harvest Live) μας θυμίζουν με ζωντανή ηχογράφηση την εποχή που ήταν νωπό το Everyone Is Everybody Else. Βλέπουμε επίσης και τον εγκεφαλικά εκκεντρικό Kevin Ayers (Didn’t Feel Lonely ‘til I Thought of You από το άλμπουμ The Confessions of Dr. Dream & Other Stories) που θήτευσε στους Soft Machine, συνέδεσε το όνομά του με την ανεπανάληπτη σκηνή του Canterbury και ενέδωσε στις ομορφιές και τη ζωή της Μεσογείου.
Υπάρχουν επίσης και άλλα πολύ χαρακτηριστικά ονόματα, όπως των Todd Rundgren & Utopia που κινούνταν σε ευρύτατο μουσικό φάσμα, των Ολλανδών Kayak, των The Sensational Alex Harvey Band που εξέφρασαν την προοδευτική μουσική πλευρά του ηγέτη τους, των Strawbs που ξεκίνησαν στα τέλη των ‘60s ως μέρος της Folk-Club scene με το όνομα Strawberry Hill Boys, των Nektar που έκαναν μεγαλύτερη επιτυχία στη Γερμανία και τις Η.Π.Α. παρά στη χώρα τους τη Βρετανία και του Robin Trower που τότε είχε ήδη εγκαταλείψει τους Procol Harum.
Τέλος, συναντάμε ονόματα όπως των εξαιρετικών Ιταλών PFM, των Gravy Train που πάντα συγκινούσαν τους φανατικούς φίλους του progressive rock, των Greenslade που είχαν στις τάξεις τους μέλη των Colosseum, Samurai, King Crimson και Fields, των Ουαλών Quicksand και Budgie, των Refugee που είχαν στις τάξεις τους τον Patrick Moraz και στυλ ανάλογο των The Nice και ELP, τον αναθρεμμένο στη folk σκηνή Keith Christmas με τις σημαντικές συνεργασίες στο χώρο της προοδευτικής μουσικής και των Neutrons που είχαν δύο μέλη των Man και των Stackridge από το πανέμορφο Μπρίστολ.
Αυτά είναι λοιπόν μερικά όμορφα δείγματα από τη μουσική της χρονιάς που σημαδεύτηκε από το σκάνδαλο Watergate, την εκνευριστική επικράτηση με σκορ 2-1 της Δυτικής Γερμανίας επί της Ολλανδίας στον τελικό του παγκοσμίου κυπέλλου στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου και την κυκλοφορία του μυθιστορήματος Carrie, κάποιου τύπου που ονομαζόταν Stephen King.
