Δεν έχει περάσει ούτε ένας μήνας από την τελευταία κυκλοφορία του Θανάση Παπακωνσταντίνου (στις 15 Σεπτεμβρίου) που τιτλοφορείται “Πρόσκληση σε Δείπνο Κυανίου” και ήδη η συζήτηση στο διαδίκτυο έχει ανάψει για τα καλά. Είναι καλύτερος από τον “Ελάχιστο Εαυτό”; Είναι καινοτόμος; Είναι διαφορετικός; Ποιός είναι άραγε ο καλύτερος δίσκος του Θανάση; Κι άλλα παρόμοια…
Αυτό είναι το πρώτο επίπεδο που θα πρέπει να απαντήσουμε, έχοντας εμπορικό κριτήριο και με συγκρίσεις όπως καλύτερος - χειρότερος, πειραματικός - συμβατικός και άλλες.
Αλήθεια, μπορούμε να απαντήσουμε σε όλα αυτά χωρίς να υποτιμήσουμε την δουλειά του καλλιτέχνη;
Ας αναρωτηθούμε κάτι άλλο λοιπόν: Θα μπορούσε να φανταστεί κανείς ένα ελληνικό κομμάτι, το οποίο να κάνει επιτυχία χωρίς να μιλάει για τον έρωτα ή την αγάπη, ή έστω να μιλάει για κάτι ξεκάθαρα πολιτικό; Πολύ δύσκολα. Θα μπορούσε να φανταστεί κανείς μια μουσική που ο ίδιος ο Θανάσης την έχει αποκαλέσει ως “βλαχοψυχεδέλεια”, η οποία να γίνει πασίγνωστη σε όλη τη χώρα; Αν προσποιηθούμε πως δεν τον είχαμε ακούσει ποτέ και απλά σκεφτούμε λογικά, η απάντηση είναι σαφέστατα “όχι”. Ο Θανάσης, δεν χωράει σε όλα αυτά τα αρχικά ερωτήματα και συνεπώς, θα πρέπει να τα προσπεράσουμε. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, η μουσική του τυρναβίτη συνθέτη, τραγουδιστή και στιχουργού δεν έχει σχεδόν τίποτα το εμπορικό. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το “Δείπνο Κυανίου”. Ευτυχώς.
Συνεχίζοντας την συζήτηση για το νέο του δίσκο, η παραγωγή του οποίου είναι από την εταιρία Αχός (πρόκειται για οικογενειακή υπόθεση καθώς ανήκει στους γιους του Κωνσταντίνο και Αριστοτέλη), θα πρέπει να μπούμε σε πιο βαθιά νερά: Η αρχική του ακρόαση είναι ένα σοκ, όπως συμβαίνει με κάθε δίσκο του Θανάση. Το γνώριμο ύφος δίνει το παρών μαζί με πολλά καινούργια στοιχεία από τη jazz, την ηλεκτρονική μουσική αλλά και επιρροές από την ψυχεδελική, τα οποία έχουν υφανθεί σε ένα χαλί με το γνωστό παραδοσιακό στοιχείο, το οποίο όμως είναι σε σύγκριση με άλλους δίσκους του, λιγότερο εμφανές. Αυτό το σύνολο, είναι το αποτέλεσμα των εξαίρετων μουσικών με τους οποίους συνεργάστηκε, εκπλήσσοντάς μας ευχάριστα. Μουσικά, μιλάμε για κάτι καινούργιο, τόσο σε σχέση με προηγούμενές του δουλειές, όσο και με οτιδήποτε άλλο έχει ακουστεί. Και ως τέτοιο, μάλλον θα χρειαστεί το χρόνο του. Ωστόσο, η παραπάνω περιγραφή είναι ελλιπής, διότι όταν αναφέρεται κανείς στο έργο του, δεν είναι δυνατόν να σχολιάζει τη μουσική, χωρίς να αναφερθεί στο στίχο. Είναι ίσως από τους λίγους καλλιτέχνες που καταφέρνει να συνδέει αυτά τα δύο βασικά στοιχεία άρρηκτα, δίνοντάς σου την εντύπωση ότι γεννήθηκαν ταυτόχρονα και χωρίς καμία σκέψη. Στην περίπτωση του “Δείπνου κυανίου”, ο Θανάσης μας προσκαλεί ως συνήθως σε έναν κόσμο ψυχαναλυτικό και συμβολικό, ίσως ακόμη βαθύτερα σε σχέση με άλλες φορές, για να μας αφηγηθεί τις δικές του προσωπικές ιστορίες, τόσο κοινές σε όλους, όσο και το ασυνείδητο. Ωστόσο δεν μένει εκεί. "Ο Χομαγιούν και ο Βακάρ”, είναι οι μετανάστες που έσωσαν ένα ζευγάρι ηλικιωμένων από τις γραμμές του τρένου, χάνοντας όμως οι ίδιοι τη ζωή τους. Η ιστορία τους είναι η αφορμή για τον Θανάση να εκφράσει με σαφήνεια και χωρίς περιττά λόγια την αντίληψή του για την κατάσταση σε αυτόν τον τόπο, ξεχωρίζοντας σε σχέση με πολλούς άλλους καλλιτέχνες, οι οποίοι επιμένουν να κρατούν αποστάσεις, ή απλώς, να διστάζουν.
Εκτός όμως από την προσωπική του αφήγηση, ως συνήθως, έχει δώσει χώρο και σε άλλους ερμηνευτές, όπως ο συνήθης ύποπτος Σωκράτης Μάλαμας, ο οποίος με τη γνωστή χαρακτηριστική βαθιά φωνή του, ερμηνεύει το μοναδικό ερωτικό κομμάτι του δίσκου, στη Μελίνα Κανά, στη Ματούλα Ζαμάνη, αλλά και στο Παντελή Ζεμπίλη και τη Σοφία Σαρρή. Είναι μουσική και στίχοι που στην πλειονότητά τους, έχουν ταιριάξει στις φωνές των συγκεκριμένων ερμηνευτών, με την εξαίρεση ίσως της Ματούλας Ζαμάνη, στο καλύτερο, παρ’ όλα αυτά κομμάτι του δίσκου για τον γράφοντα, το Μηδεία-μα. Εν τέλει, το σύνολο του δείπνου, από το Χαρτοκόπτη (το ορεκτικό) έως και το Supermoon (επιδόρπιο), αποτελεί ένα ταξίδι, που θα θελήσει να το κάνει κανείς αρκετές φορές, χωρίς να φοβηθεί θα τον βλάψει. Όπως μάλιστα ξέρουμε, το κυάνιο προέρχεται από τα φυλλώματα των φρούτων του πάθους, τα οποία μόνο το είδος Heliconius Sara μπορεί να φάει, ώστε από λάρβα να μετατραπεί σε ωραία πεταλούδα. Την πληροφορία αυτή δεν την ξεσηκώσαμε από βιβλία βιολογίας. Μας τη δίνει ο ίδιος ο καλλιτέχνης, 8 χρόνια πριν, στο κομμάτι του Σάρα (δίσκος: Η βροχή από κάτω). Ίσως θα έπρεπε να κλείσουμε με τα λόγια του ίδιου του Θανάση:
“[..] δεν είμαι σε θέση να κρίνω το μουσικό αποτέλεσμα. Θα περάσουν δυο-τρία χρόνια μέχρι να εξαγνιστούν τα αυτιά μου και να μπορέσουν να καταλάβουν τι έγινε. Για τους στίχους, βάζω από τώρα το χέρι στη φωτιά. Είμαι βαθειά ικανοποιημένος.
Η «Πρόσκληση σε δείπνο κυανίου», παρά την δηλητηριώδη διάθεση, δεν έχει σκοπό να φοβίσει. Να κλονίσει, ναι. Να ξαφνιάσει, ναι. Και- παρ’ ότι οι επιφανειακοί με κατατάσσουν στη μαυρίλα - να παρηγορήσει, είθε.”
8/10
