Τετάρτη, 03 Φεβρουαρίου 2021 13:46

Αφιέρωμα: This Mortal Coil - Hidden Alien Songs… (Μέρος Α')

Written by 

This Mortal Coil 

Hidden Alien Songs…

ΜΕΡΟΣ Α΄

«…Τι θα απογίνουν άραγε τα όνειρα όταν απαλλαχτούμε από τούτο δω το θνητό κορμί;…»

Πριν από τέσσερεις αιώνες ο Shakespeare διευθύνοντας την μαγική πένα του αριστουργήματος της παγκόσμιας λογοτεχνίας Hamlet έθεσε τούτη την υπέρτατη φιλοσοφική ερώτηση. Μια ερώτηση που δεν εδέησε να απαντηθεί πλήρως ποτέ στο πέρασμα των αιώνων και ταλάνιζε τον εκκεντρικό τύπο (δείτε τη φωτογραφία του πιο κάτω και θα καταλάβετε…) Ivo Watts-Russell που παρότι μάτωνε για χρόνια έρπην πάνω στα αγκαθωτά κοτετσοσύρματα του πάνκ, δεν έπαψε ποτέ να γλείφει τις πληγές του και να ατενίζει το άπειρο και τα όνειρα με σκοπό να τα φυλακίσει για πάντα στα στενά και πεπερασμένα (τότε) αυλάκια του βινυλίου. 


(Ivo Watts-Russell)

 

Και όχημά του προς τούτο τον ιερό σκοπό ήταν η cult πλέον 4AD που ίδρυσε το 1980 με κύριο σκοπό την στέγαση καλλιτεχνών αφημένων να ηχογραφούν ελεύθερα εκτός των κεκτημένων δυνατοτήτων τους άλμπουμ ντυμένα με εξαιρετικές γραφιστικές τεχνικές και εξώφυλλα – πίνακες που άνετα θα κοσμούσαν γκαλερί σήμερα (γιατί μιλάμε για ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ), επιμελημένα πολλές φορές από τον ίδιο και που άφησαν άφωνο κοινό και κριτικούς με τον ασύλληπτο επιτηδευμένα λιτό λυρισμό τους και τους μοναδικούς στίχους που άνετα θα αποτελούσαν εξωγήϊνα ονειρεμένα θεατρικά σενάρια απόγνωσης, λύπης, μα και ανείπωτης χαράς. Βεβαίως η 4AD είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο μόνη της ειδικά στα 80’s για τους καλλιτέχνες που φιλοξένησε και για την ποιότητα των δίσκων και της εκτύπωσής τους που δεν θα την αναλύσουμε εδώ.

Θα περιοριστούμε όμως σε μια μικρή έκφανσή της που γεννήθηκε το 1983 όταν ο Ivo ζήτησε από τους Modern English να ξαναηχογραφήσουν τα τραγούδια τους «Sixteen Days» και «Gathering Dust» σαν μέντλευ. Τότε σκέφτηκε να δημιουργήσει μια μουσική κολλεκτίβα από το δυναμικό της 4AD για να παίξει με το δικό της τρόπο τραγούδια αυστηρά και προσωπικά επιλεγμένα από τον ίδιο. Και δεν χρειάστηκε να προβληματιστεί πολύ για το πώς θα βάφτιζε τούτη την ομάδα: ανέτρεξε πάλι στο ερώτημα του Shakespeare: «…what dreams may come, when we have shuffled off this mortal coil?» και ιδιοποιήθηκε τις τρεις τελευταίες λέξεις του για να δώσει πνοή σε ένα συγκρότημα – φάντασμα και με την συνδρομή του μόνιμου συνεργάτη του John Fryer μας έδωσε τρία άλμπουμ που έκαναν τον πόνο ομορφιά και την ομορφιά πόνο, επηρεασμένα ανεξίτηλα από την πίκρα του σύντομου αποχωρισμού βγάζοντας από την αφάνεια αγαπημένους του άγνωστους στο ευρύ κοινό συνθέτες, αλλά και πολλούς γνωστούς που τους μετάλλαξε τελείως σε κάτι πολύ πιο αέρινο…

Προς τούτο δε μεταχειρίστηκε κυρίως δύο πράγματα: Αφενός τις πολύχρωμες κιθάρες του Robin Guthrie παραμορφωμένες «θαμπά» από το FX-pedal και αφετέρου τα πουπουλένια βαμβακερά φωνητικά αηδονιού της Elizabeth Fraser που μαζί με άλλα κορίτσια (σπάνια θα ακούσουμε ανδρική φωνή στα τραγούδια τους) αποτέλεσαν το σήμα – κατατεθέν τους και μεταμόρφωσαν το ύφος της εταιρείας από την εξτραβαγκάντζα των Birthday Party και των Bauhaus προς αυτό που ονομάζεται σήμερα «ethereal 4AD sound».

Κυρίως όμως στις διασκευές τόλμησε και έβαλε τα τραγούδια στο χειρουργικό τραπέζι μη διστάζοντας να μπήξει βαθιά το νυστέρι και να βγάλει στην επιφάνεια την χαμένη λυρικότητα που ο δημιουργός τους φρόντισε (ίσως και άθελά του) να την αποκρύψει, αδιαφορώντας για την πλήρη αποσυναρμολόγηση των τραγουδιών που επιχείρησε, πετώντας στα σκουπίδια τα φτιασίδια τους και κρατώντας μόνο της ψυχή τους (προσέξτε: την ψυχή. Όχι «το βασικό θέμα» ή «την βασική μελωδία» του τραγουδιού) και τα μεταμόρφωσε σε κάτι εντελώς διαφορετικό, γαλήνιο σε επίπεδο διαλογισμού, σαγηνευτικό σε επίπεδο γοητείας και όμορφο πέρα από κάθε περιγραφή, που ο ακροατής δεν μπορεί να το ακροαστεί επιμελώς, παρά μόνο με «…headphones attached, chain-smoking roll-ups into the small hours, wallowing in solitude and a cheap bottle of red» όπως πολύ σωστά γράφτηκε στο ιντερνέτ. 

Στους τρεις δίσκους που θα ακολουθήσουν δεν θα διαβάσετε κριτική. Εδώ καλούμαστε ευλαβικά, ταπεινά και μαγικά να βγάλουμε τα παπούτσια μας, να καθαρίσουμε την ψυχή μας, το μυαλό μας, να νηστέψουμε και να μπούμε σε έναν ονειρικό ναό καμωμένο από αλάβαστρο όνυχα και ελεφαντόδοντο, όπου και θα συμμετάσχουμε γονυπετείς σε έκσταση σε μια ανεπανάληπτη μυσταγωγική τελετή, να πολτοποιήσουμε στο μίξερ όλους τους φόβους, τις αγωνίες και τις ανασφάλειές μας, και να τις ανακατέψουμε με τα χαμένα μας όνειρα, με οσμές ανθέων από τους κήπους των προγόνων μας, με τις ανάσες των σειρήνων και με καταδύσεις σε άγνωστους κοραλλένιους βυθούς που κρύβουν ήχους βγαλμένους από συγκλονιστικές και ανήκουστες εμπειρίες, για να βγούμε σαν σε κάθαρση αρχαίας τραγωδίας άλλοι άνθρωποι με την ψυχή μας γυμνή εξαγνισμένη και καθαρή σαν το κρυστάλλινο νερό της βουνίσιας πηγής…

Ακόμα και σήμερα τριάντα χρόνια από τότε που τους απολαύσαμε για τελευταία φορά, ο παγκόσμιος ιστός μπροστά στο άκουσμα των This Mortal Coil αναφωνεί ΟΜΟΦΩΝΑ : «…How could you not be seduced?»;

Και να γιατί:

 

1.- It'll End in Tears (1984)

Track listing: Kangaroo – Song to the Siren – Holocaust – Fyt - Fond Affections - The Last Ray – Another Day - Waves Become Wings – Barramundi - Dreams Made Flesh - Not Me - A Single Wish.

(4AD CAD 411)

Παραγωγή : John Fryer - Ivo Watts-Russell

Οι κάβοι λύνονται και η γαλέρα μας αρχίζει να πλέει σε μια άγνωστη θάλασσα γεμάτη μυστικά στους βυθούς της που δεν αργεί να φέρει την τελετουργική μυσταγωγία που αναδύεται από τα μαγικά αυλάκια τούτου του δίσκου (ναι, τον άκουσα σε βινύλιο και η απόλαυση που εισέπραξα δεν περιγράφεται!!) και κάνοντάς μας να την φρουρούμε άγρυπνα για να μην διακόψει κανένας. Με σύσσωμους τους Cocteau Twins αλλά και μέλη των Colourbox, Dead Can Dance, Modern English, Xmal Deutschland και Wolfgang Press από το δυναμικό της 4AD και τον πολύ καλό τσελίστα Martin McCarrick που εμφανίζεται σε όλα τα άλμπουμ τους, δέκα χρόνια μετά τον Bowie του Aladin Sane, των Kraftwerk και των Roxy Music (κυρίως αυτών), φάνηκαν επιτέλους οι μαθητές τους παρουσιάζοντας ένα έργο που πήγε στο № 38 των Αγγλικών τσάρτς και μας άφησε με το στόμα ανοικτό εκείνη την εποχή των μεταπάνκ και ηλεκτρονικών δαιμόνων… 

Και όλα αυτά σε δώδεκα τρίλεπτα – τετράλεπτα το πολύ κομμάτια έπη τσέπης που τα μάζευε ο ίδιος ο Ivo βοτσαλάκι – βοτσαλάκι και οι κόποι του τον ανταπόδωσαν και με το παραπάνω. Στο Holocaust για παράδειγμα, ένα γλυκύτατο και συνάμα πυρακτωμένο όσο ποτέ ολοκαύτωμα με πιάνο και τσέλο που φιλοξενεί την σπαστή φωνή του Howard Devoto που έτσι δεν θα ακούσουμε πουθενά αλλού δείχνει πόσο μα πόσο λάτρεψε τον Bowie. Από την άλλη στο Not Me του Colin Newman (των πέρα απ΄ το πάνκ Wire) ακούμε ένα ροκ γκρουπ με τη φωνή του Robbie Grey των Modern English να πασπαλίζει τις τελευταίες πανκ νιφάδες και ταυτόχρονα ξορκίζοντάς τις μη θέλοντας να τις ξαναδεί ποτέ τραγουδώντας «δεν είμαι εγώ». Η δεύτερη και στερνή ροκ στιγμή του δίσκου με τους Joy Division να στοιχειώνουν τις όχθες του και που θα μπορούσε να είχε τον Martin Hannett στην κονσόλα δεν είναι άλλη από το ινστρουμένταλ The Last Ray ένα outtake των Cocteau Twins από τον Raymonde με κιθάρα που διαχέεται την τελευταία ακτίνα του τίτλου. Τα υπόλοιπα δύο ινστρουμένταλς ειρήσθω εν παρόδω είτε είναι πειραματικές σπουδές του Ivo όπως το Fyt (με έντονη οσμή από Kraftwerk) με εφέ καταιγίδας να πλαισιώνουν μια συνεχιζόμενη φράση στο συνθεσαιζερ και με ένα ρυθμοκούτι, είτε στο γνώριμο κλίμα των Cocteau Twins όπως ηχεί και πάλι ο Raymonde στο Barramundi.

Είπαμε πιο πάνω ότι οι γυναικείες φωνές αποτέλεσαν την κρυφή αδυναμία του Ivo που τις χρησιμοποιούσε κυρίως στις διασκευές. Και δεν τα πήγαν καθόλου άσχημα… 

Τα πολύ ωραία φωνητικά της Cindy Sharp μεταμορφώνουν κυριολεκτικά το Kangaroo του Alex Chilton και με μοναδικά όπλα ένα απλό μπάσο και ένα τσέλο φτιάχνουν ένα κόσμημα στο ύφος των Cocteau με τον άκρως σαρκαστικό και πέρα για πέρα ειλικρινή στίχο «ω σε θέλω σαν ένα καγκουρώ». Η ίδια στο Fond Affections με πινελιές απαλές από το συνθεσαιζερ καταφέρνει να είναι σχεδόν αόρατη όπως όλο το κομμάτι σαν διάφανο τούλι…

Τη σκυτάλη παίρνει η δεύτερη ιέρεια η καταπληκτική Lisa Gerrard που με τους αναγεννησιακούς και βυζαντινούς ψαλμούς της που στολίζουν το Waves Become Wings μας πηγαίνει πολύ πίσω στην μπαρόκ αποικία της όπου ευλογεί τους υποταγμένους στη μεγαλειότητά της ιππότες, μάγους, ξωτικά και δαίμονες και στο σύνθημα που δίνουν οι καμπάνες παρέχει σε όλους μαζί απλόχερα τα φτερά του τίτλου για να πετάξουν μακριά, όσο πιο μακριά μπορούν για να δουν που πήγε ο λατρεμένος της που με τόσο παράπονο τον αναζητά εδώ… Στο δε Dreams Made Flesh με ένα Chinese dulcimer κάνει έναν εφιάλτη να παίρνει σάρκα και οστά αγκομαχώντας να τον περιγράψει με τους απερίγραπτους λαρυγγισμούς της παρασέρνοντάς μας σε βαθιά κρυμμένα μυστικά και ανομολόγητα αμαρτωλά όνειρα μέσα σε σκοτεινούς γοτθικούς ναούς που ποτέ μέσα τους δεν πάτησε ανθρώπινο πόδι και όταν φτάνει στον κορύφωση του θρήνου κάνει ώρες – ώρες την Diamanda Galas να φαίνεται πολύ λίγη μπροστά της. Τόσο πολύ σε συνεπαίρνει…


(Elizabeth Fraser)

Η γυναίκα που σημαδεύει όμως ανεξίτηλα τον δίσκο (και μαζί όλη την δισκογραφία των This Mortal Coil) δεν είναι άλλη από την Elizabeth Fraser. Δύο τραγούδια στρίμωξε όλα κι όλα στον δίσκο για να μην την ξανακούσουμε ποτέ πια, αλλά ισορροπεί με τέτοια μαεστρία θηλυκότητα, π#@*νιά, νάζι και θρήνο ανακατεμένο με δάκρυ κάνοντάς τις χορδές της κυριολεκτικά ό,τι θέλει που χαράσσεται ανεξίτηλα στον εγκέφαλο. Η αρχή γίνεται με το Another Day μια μελωμένη ωδή με ένα τσέλο στον δάσκαλο Roy Harper.

Και το τελειωτικό χτύπημα γίνεται με το Song to the Siren που πήγε στο № 66 των Αγγλικών τσάρτς και που ο δημιουργός του Tim Buckley από εκεί ψηλά θα έπρεπε να έσκασε απ΄ το κακό του που δεν της το έδωσε από την αρχή και σίγουρα θα της παραχωρούσε τα δικαιώματα με τούτη την διασκευή καθώς το πάει σε ανείπωτα βάθη που κείνος ούτε καν τα είχε φανταστεί. Εδώ με την βοήθεια του Robin Guthrie των Cocteau Twins ακούμε το ανυπέρβλητο, το απερίγραπτο, το μη γήϊνο, δεν υπάρχουν πλέον σε γυναίκα αυτά τα φωνητικά, πλέουμε αλυσοδεμένοι στο κατάρτι σαν άλλοι Οδυσσέες σε μια απέραντη θάλασσα ονείρων με μια σειρήνα μόνιμα από πάνω μας να γαληνεύει τα πάντα με τη φωνή της και να τα σκορπίζει απλόχερα στην άβυσσο του τίποτε μαζί με εμάς παρασέρνοντας στη λησμονιά οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό το τραγούδι που κράτησε για πάρτη της. Κι όταν φτάνει να αναφωνεί περήφανα «…I'm as puzzled as the new-born child / I'm as riddled as the tide» με τους εξαίσιους στροβιλισμένους λαρυγγισμούς της απλά μαγεύει σαν το αηδόνι την αυγή!! Κι όλα τελειώνουν με έναν ατέλειωτο πακτωλό δακρύων επιβεβαιώνοντας πλήρως τον τίτλο του δίσκου. Ο τίτλος του κομματιού κατ' εμέ είναι λάθος. Θα έπρεπε να λέγεται Song from a Siren…

Το δε video-clip με την εξωτική λευκή χλωμή ομορφιά του προσώπου της και με τα δυο ανείπωτης ομορφιάς γαλανά μάτια της να λάμπουν είναι απερίγραπτο! Το τι είχα νιώσει όταν το πρωτοάκουσα από σιγκλάκι εκείνο τον χειμώνα του 1984 δεν περιγράφεται!! Χρειάστηκε να περάσουν 30 σερί νύχτες για να πάψει να με στοιχειώνει η καθημερινή ακρόασή του…

Η Fraser ποτέ δεν κατάφερε να ξεπεράσει τούτη την ερμηνεία (πλήν του ανυπέρβλητου Treasure φυσικά…) και μας αποκάλυψε άθελά της τον κρυφό έρωτά της για τον Tim Buckley. Είναι άραγε τυχαίο που χρόνια αργότερα ο γιός του (και επίσης μακαρίτης) Jeff Buckley έκανε δεσμό μαζί της; 

Μετά απ΄ όλα αυτά και ενώ έχουμε παραμείνει ανήμποροι να αντιδράσουμε και υπνωτισμένοι μέσα σε μια καφετιά άχλη όπως η Pallas Citroën στην εκπληκτική φωτογραφία που κοσμεί το εξώφυλλο του Vaughan Oliver, η Cindy Sharp με ένα πιάνο μας αποχαιρετά γλυκά στο A Single Wish αφήνοντας άγνωστο το εάν θα ξαναβρεθούμε (ένα ραντεβού που εκπληρώθηκε μετά από δύο χρόνια) γιατί η μοναδική ευχή μας (όπως κι ο τίτλος) είναι τούτο το μαγεμένο σεργιάνι να μην τελείωνε ποτέ…

(****½)

Χωρίς την Fraser η υπέροχη αυτή μπάντα επέφερε μια ριζική αλλαγή στον ήχο τους στα δυο υπόλοιπα άλμπουμς της σηματοδοτώντας τα ως «κάτι άλλο» Γι΄ αυτό θεωρώ ότι πρέπει να αποτελέσουν αυτόνομο κεφάλαιο που θα εξετάσουμε στο δεύτερο μέρος του αφιερώματός μας.


ΤΕΛΟΣ Α΄ ΜΕΡΟΥΣ

Γιώργος Δ. Δημόπουλος

Ο Γιώργος Δ. Δημόπουλος μετά από 35 χρόνια οπτικοακουστικής και έντυπης ενασχόλησης με την μουσική, στούμπωσε και εξερράγη ο ροκ γραφιάς (=θάψιμο με το καντάρι) που έκρυβε μέσα του, από τότε που άκουσε Birthday Party για πρώτη φορά του κόπηκ΄ η αναπνοή και έκτοτε υποστηρίζεται μηχανικά (σαν τον Darth Vader), λατρεύει και επαινεί την Θήβα όπου ζει και εργάζεται(..) και ταυτόχρονα την μισεί και την χλευάζει ανά την γη (τέτοια μαζόχα!!), πιστεύει στον Βάζελο και στα πιτόγυρα και αρνείται να δεχτεί ότι υπάρχει μουσική από το 1993 και δώθε (ΜΗ ΒΑΡΑΤΕ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙΙΙΙΙ!!!!).

Νέα Δίσκοι      Συναυλίες Συνεντεύξεις Στήλες Archive    Rookie's corner   Artist Index
 Επικαιρότητα   Κριτικές Συναυλιών Text Interviews Music Scouting      
 Ενημερώσεις   Προτάσεις για συναυλίες   Memory Lane      
        Local Jams
     
        Record Shuffle      
        Άρθρα