«…Η Τέχνη είναι το ριζικό σου. Ούτε κουβέντα…»

Αυτή τη φράση ανακάλυψε η ινδιάνικης καταγωγής Debora Iyall (φωνή) μέσα σ΄ ένα fortune cookie ένα κρύο απόγευμα του Φλεβάρη του 1979 (τη μέρα του Αγ. Βαλεντίνου για να εξηγούμαστε…) καθώς έπαιρνε τον καφέ της παρέα με το φίλο της Frank Zincavage (μπάσο) σε ένα καφέ του San Francisco. Και μέχρις εδώ τίποτε περίεργο, καθότι και οι δυο τους φοιτούσαν ήδη στην τοπική ΑΣΚΤ. Όμως ήταν τέτοια η «φλασιά» που έφαγε που αντιλήφθηκε αμέσως ότι τα στεγανά της ζωγραφικής δεν ήταν αρκετά για να βγάλει έξω τους δαίμονες της ψυχής της, αλλά έπρεπε κατεπειγόντως να πάρουν σάρκα και οστά μέσω μιας ροκ μπάντας. Έτσι έπεισε και το φίλο της να την ακολουθήσει στο μονοπάτι αυτό. 

Βέβαια είχε πολλά εμπόδια να υπερπηδήσει: Καταρχήν η plus-sized εμφάνισή της δεν έδινε εγγυήσεις για επιτυχία, όταν μάλιστα ήθελε να μεγαλουργήσει ως λήντερ μπάντας. Τη λύση έδωσε η Patti Smith, την οποία η Iyall κυριολεκτικά λάτρευε και δεν έχανε live της και για την επιρροή που άσκησε πάνω της είπε αργότερα ότι: «…ήταν και ροκού και ποιήτρια και συνδύαζε πράγματα που μ΄ ενδιέφεραν / χωρίς να είναι ξέκ@λο sex symbol ήταν ο εαυτός της στη σκηνή και τούτο με άγγιξε, δεν χρειαζόταν να κοιτάξω άλλες τραγουδίστριες…», υιοθετώντας και αυτή την αντί – σταρ εικόνα, αδιαφορώντας εξίσου παντελώς για τα σχόλια του κόσμου και του τύπου.

Έπειτα, τα υπόλοιπα μέλη. Κι αυτό το πρόβλημα λύθηκε με την προσθήκη του εξαιρετικού σαξοφωνίστα Benjamin Bossi, ενός σπουδαίου μουσικού που έσωσε πολλές φορές τα κομμάτια τους από την καταστροφή και σίγουρα το σήμα κατατεθέν της μπάντας, και του Peter Woods (κιθάρα), που ήταν τα μόνιμα μέλη τους. Η δε θέση πίσω από τα ντραμς καταλήφθηκε από τον John "Stench" Hanes.

Μετά, το όνομα του γκρουπ. Και γι' αυτό η Iyall δεν χρειάστηκε να κοπιάσει πολύ. Αφού διάβασε ένα άρθρο με τίτλο «Why single women can't get laid in San Francisco» που έδενε γάντι με την αθεράπευτα ρομαντική της ψύχωση, το ερμήνευσε σαν μια πόλη άδεια από «Ρωμαίους» πλην όμως γεμάτη από «Ιουλιέττες». Ε, μετά απ΄ αυτά, το όνομα της μπάντας (κενός Ρωμαίος) ήταν το μόνο που τους ταίριαζε. Και για το τέλος η θεματολογία των τραγουδιών τους. Δύο πράγματα απασχολούσαν κατά κόρον την Iyall εκείνη την εποχή: η εκτός ορίων σεξουαλικότητα και η αποξένωση. Και για τούτα είχε μπόλικο υλικό να γράψει. Η μουσική τους χαρακτηρίστηκε από το μουσικό τύπο ως «…unique blend of jazz, funk, rock and confrontational poetry…» ειδικά με τα τζαζ περάσματα του σαξοφωνίστα Bossi που έκαναν τη διαφορά με τις άλλες μπάντες του San Francisco (όταν μάλιστα οι συντοπίτες τους Dead Kennedys θέριζαν εκείνη την εποχή) και άρχισαν αμέσως να παίζουν στα κλαμπ της πόλης φτιάχνοντας έναν κύκλο φανατικών οπαδών με την υγρή και σέξι φωνή της Iyall να ξεχωρίζει αμέσως και να αποτελέσει μεγάλη επιρροή αργότερα για τους Elastica και Liz Phair.

[Πάνω από αριστερά: John "Stench" Hanes, Frank Zincavage, Benjamin Bossi. Κάτω: Debora Iyall, Peter Woods]

Στην μουσική τους ανακάτευαν «…Joy Division's atmospherics and the Gang of Four's rattling momentum, with Benjamin Bossi's splattering free jazz saxophone coloring everything…» σύμφωνα με το ίντερνετ, αλλά… εντάξει να μην είμαστε και υπερβολικοί… ναι σε όλα εκτός από τους Joy Division… θα μπορούσαν απλά να την πουν "μια Patti Smith με σαξόφωνο". 

Το μόνο λοιπόν που έμενε να αποδείξει ήταν εάν η προφητεία του fortune cookie θα έβγαινε αληθινή:

1.) It's a Condition (1981)

Track listing: Myself to Myself – Nothing for Me – Talk Dirty (to Me) – Love Is an Illness - White Sweater – Charred Remains – Confrontation – Drop Your Eyes – Fear to Fear – I Mean It.

[415 Records A-0004]

Παραγωγή : David Kahne

Σε μια εποχή που κυριαρχούσαν η Olivia Newton - John και οι REO Speedwagon, τούτος ο δίσκος με κείνο το υπέροχο χοντροτυπωμένο γκρίζο εξώφυλλο (το είχα και εισαγωγής βλέπετε…) με μια εξαιρετική γκραβούρα της Iyall είχε κυριολεκτικά λιώσει από το παίξιμο και στιγμάτισε ανεξίτηλα τα νιάτα μου.

Και όχι άδικα, γιατί η Debora με την άκρως λάγνα καυλιάρικη φωνή της στοίχειωσε για πάντα τα αυλάκια του κι έκανε τη φαντασία μας να λαχανιάζει, παρότι στο μεγαλύτερο μέρος του δίσκου σχεδόν μόνιμα απαγγέλει - αλλά κι έτσι ακόμα είναι σαν να ακούς ένα αηδόνι να τραγουδά. Τα εύσημα εξίσου πρέπει να απονεμηθούν στο μπάσο του Zincavage που στηρίζει τα πάντα με την δεξιοτεχνία του και τραβάει στοιχεία και από το ροκ και από την τζαζ, την οποία ο καταπληκτικός Bossi ενσωματώνει θαυμάσια με τα πνευστά του δίνοντας χρώμα ξεχωριστό στα κομμάτια και δένοντάς υπέροχα με τους υπόλοιπους (καλά έλεγε ο ιστός ότι «χρωματίζει τα πάντα»), όταν μάλιστα οι τελευταίοι είναι σαν ασπρόμαυροι έτσι όπως ακούγονται σπαρτιάτικοι και λιτοί, περιοριζόμενοι σε λίγες αλλά αξιοπρόσεκτες πινελιές. 

Τα κομμάτια που ξεχωρίζουν είναι σίγουρα το χιτ του δίσκου Myself to Myself (που το έβαζε συνέχεια ο Πετρίδης τότε στο ράδιο), όπου με τον στιβαρό ρυθμό του μπάσου, τις κοφτερές πινελιές της κιθάρας και με το πολύ ωραίο σόλο του Bossi κτίστηκε ένα αριστούργημα του νιου γουειβ που οι Άγγλοι δεν έγραψαν ποτέ. Το κομμάτι ανέβηκε στο № 31 του Billboard (και να σκεφτείτε ότι ο δίσκος είχε βγει σε ανεξάρτητη εταιρεία!!) και ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία τους. Στα δε κρυστάλλινα φωνητικά της Iyall είναι έντονη η επιρροή τόσο της συνονόματής της Debbie Harry (να το είχε το όνομα άραγε;) όσο και της Patti… Άλλη μια σέξι στιγμή, όπου από τον αργό νωχελικό ρυθμό με σχεδόν ψιθυριστή φωνή που σε αφήνει με την απορία τι μπορεί να υπάρχει κάτω από το λευκό πουλόβερ, έρχεται σε έναν απίστευτο οργασμό (τι θα μπορούσε να κάνει άλλωστε;) και μεταμορφώνεται σε ένα σπηνταριστό ροκ εν ρολ κομμάτι χωρίς καλά - καλά να το καταλάβεις, είναι το σχεδόν 5λεπτο White Sweater. Το τρίτο κομμάτι που μου έχει «κολλήσει» από τον δίσκο είναι το γρήγορο βασισμένο και αυτό στο μπάσο Fear to Fear.

Η υπέρ του δέοντος λάγνα φωνή της Iyall κάνει το άκρως σέξυ και βιτσιόζικο Nothing for Me να αποκτά εντελώς προσωπική και μυστικιστική χροιά όταν πιότερο απαγγέλει παρά τραγουδάει: «…ακουμπάς τη φτέρνα σου στον τοίχο\ κι ο ιδρώτας κυλάει απ΄ το λαιμό στις κάλτσες σου \ δεν έχεις δικαιολογία \ δεν προσέχεις \ μόνο η δική σου σάρκα αξίζει και κανενός άλλου \ όλοι φορούν τα ίδια μαύρα παντελόνια \ μην τολμήσεις να βάλεις τα δάχτυλα στη μπλούζα μου \ έχω θέμα να σβήσω το φώς \ η ζωή δεν είναι πρόβλημα \ τυλίγεις στο καρπό μου ένα μαντήλι και το λες συμπάθεια \ τυλίγεις στον καρπό σου ένα μαντήλι και το ξέρεις ότι είναι βάρβαρο \ τούτες οι αηδίες δεν φτιάχνουν τίποτα για μένα \ δεν μπορώ πια να στήσω τίποτα για μένα \ κανένας δεν στήνει τίποτα για μένα…», στήνοντας έναν αισθησιακό σαδομαζοχιστικό kinky χορό της κοιλιάς στο μυαλό σε ανατολίτικους ρυθμούς με μυστηριώδη πνευστά μαζί με το μπάσο – λάστιχο. Τα ίδια και στο 5λεπτο φάνκυ Talk Dirty (to Me),όπου δείχνει την αγάπη της για τους μαύρους ρυθμούς, και στο μεγαλύτερο σε διάρκεια (σχεδόν 6λεπτο) I Mean It, όπου το νωχελικό αργό υπνωτικό τέμπο με τη βαθιά αισθησιακή τζαζέ φωνή που μόνο στο κρεβάτι την ακούς, στήνει μαζί με το μπάσο όλο το κομμάτι, ώσπου το σαξόφωνο να ξεχυθεί εντελώς σε έναν πέρα για πέρα τρελό τζαζ αυτοσχεδιασμό και όταν η Iyall ρωτάει «νομίζεις ότι δεν το εννοώ;» με ένα ύφος που μόνο σε στριπτηζάδικα το έχουμε ξανακούσει, δεν μπορούμε παρά να υποταχτούμε σαν ζώα - σκλάβοι στην αφέντρα μας…

Από κει και πέρα δεν έχουν κάτι το ξεχωριστό τα υπόλοιπα κομμάτια, πλην του ρέγγε Drop Your Eyes που είναι και η μοναδική φορά που την ακούμε σε ρέγγε κομμάτι με καλό σαξόφωνο.

Ένα πολλά υποσχόμενο ντεμπούτο για το οποίο γράφτηκε ότι ήταν «…masterpiece of American post-punk…» με αρκετή δόση υπερβολής φρονώ, που όσο πολλά υποσχόταν τόσο πιο λίγα έπραξε στο μέλλον. 

Ένα πάντως είναι σίγουρο: Ότι οι Divynyls αργότερα θα το λάτρευαν σαν ευαγγέλιο!!

(***)

2.) Benefactor (1982)

Track listing: Never Say Never – Wrap It Up – Flashflood – Undercover Kept – Ventilation - Chinatown – Orange – Shake the Hands of Time – S.O.S.

 [Columbia ARC 38182]

Παραγωγή : Ian Taylor

Η επιτυχία του 1ου άλμπουμ τράβηξε πάνω τους την προσοχή της Ann Wilson των Heart που τους έκλεισε στην Columbia, αλλά και του (μακαρίτη πλέον) Ric Ocasek των Cars που έκανε παραγωγή στο εξάλεπτο Never Say Never που και αυτό το έβαζε συνέχεια ο Πετρίδης τότε (ακουγόταν και στην ταινία του 1984 Reckless - τη θυμάστε; Με την Daryl Hannah) και σίγουρα δεν περνάει απαρατήρητο με τον στακάτο ρυθμό και το κοφτερό ριφ της κιθάρας, παρότι και πάλι η Iyall απαγγέλει και εδώ θυμίζει πιο πολύ Siouxsie αλλά χωρίς τις υπέροχες κορώνες της. Το σαξόφωνο χάνεται κι εδώ για λίγο δίνοντας μια πινελιά hard core χωρίς όμως ούτε κατά διάνοια να είναι, και ο στίχος «I might like you better if we slept together» που επαναλαμβάνεται συνεχώς είναι αποτέλεσμα πιέσεων που δεχόταν από την εταιρεία για… πιο σεξουαλικούς στίχους (!) και εκείνη, για να της πάει κόντρα, απέβαλλε όλη την π%&τ@νιά από πάνω της και αυτό ήταν το λάθος της, βγάζοντας έναν άχρωμο δίσκο πού έφτασε στο №119 του Billboard με μονότονους επαναλαμβανόμενους ρυθμούς και μονολόγους, με μια απλή ροκ μπάντα να την πλαισιώνει που όπως ακούγεται εδώ είναι πιο Εγγλέζικη από ποτέ, το υπέροχο μπάσο του Zincavage σχεδόν εξαφανίζεται, ευτυχώς το σαξόφωνο του Bossi παίζει και πάλι κυρίαρχο ρόλο αλλά… για πόσο ακόμα; Τα ακούγανε αυτά τότε στην Αμερική; Και η Patti Smith απάγγελε τα ποιήματά της αλλά όταν έπιανε μελωδίες ήταν άπιαστη!! 

Και μια και την αναφέραμε, το γρήγορο Wrap It Up μιμείται ακόμη και τους ένρινους λαρυγγισμούς της (νομίζεις ότι είναι outtake από το Horses) με άψογο σαξόφωνο, ενώ αντίθετα το σχεδόν 5λεπτο Flashflood είναι βαρετό και κουραστικό. 

Η μεγάλη διάρκεια των κομματιών, ο ερχομός του ντράμερ Larry Carter και παντελής απουσία της αισθησιακής λάγνης φωνής της Iyall αποκαλύπτουν την νέα γραμμή που επέβαλλε ο παραγωγός Ian Taylor προσδοκώντας να ακούσει τον δίσκο στα «ψαγμένα» ροκ κλαμπ, αλλά του βγήκε από την ανάποδη με τέτοιες συνθέσεις της πλάκας!! Γιατί μόνο τέτοιες μπορείς να χαρακτηρίσεις το Shake the Hands of Time (ένα Never… № 2) και το εξάλεπτο φάνκυ Undercover Kept που όταν ακούμε την Iyall να τραγουδάει: «…Γιατί δεν με παρατάς; Άσε με…» δεν  θέλουμε και πολύ όταν οι Medium Medium και οι Pop Group ήταν ανώτεροι και θερίζανε εκείνη την εποχή! Και γιατί δεν αφήνουν τον γκεστ Norman Salant με το σαξόφωνό του να σηκώσει μόνος του το Orange, αλλά το καταστρέφουν με την μουντή απαγγελία της; 

Πιο πάνω αναφέραμε ότι και η Siouxsie βάζει το χεράκι της εδώ. Ναι, το Ventilation το επαληθεύει, όπως και το Chinatown με ένα μπάσο που το ξαναχαιρόμαστε να καλπάζει και να οδηγεί τούτο το σπηνταριστό ατόφιο ποστ πανκ κομμάτι, με τη Debora να φτύνει τους στίχους. Εκεί που κορυφώνεται όμως είναι στον Death Goth μυστηριώδη παιάνα στη μοναξιά S.O.S. με κιθάρα από τον γκεστ Walter Turbitt (που δεν έχει και μεγάλη διαφορά από τον Woods) και τη φωνή της Iyall πιο αισθησιακή από ποτέ, σαν αηδόνι που πεθαίνει, να τραγουδάει: «…το βλέμμα σου είναι στραβό / σωριάζεσαι κάτω / πίνεις για ώρα σόδα πορτοκάλι/ μέρα με τη μέρα / προσπαθείς να μείνεις ξεμέθυστος / τι κάνουν οι ρίζες των δέντρων για να δυναμώσουν / στηρίζεται στα πόδια του, είναι πιο δυνατός από ποτέ / όλες οι πόρτες του κλείνουν κατάμουτρα\ το ασανσέρ ανεβαίνει χωρίς εμένα / με φοβίζεις όταν στέκομαι στο κατώφλι / το φως κάνει πως είναι γκρίζο / η νύχτα ζυγώνει, μη μ΄ αγγίζεις…» και με τον Bossi να ξεπερνάει τον εαυτό του σε πλήρη αντίθεση με την μονοτονία του υπόλοιπου δίσκου. 

Ο δίσκος με την ίδια γραμματοσειρά στο εξώφυλλο, με φωτογραφίες κομμένες σε κομμάτια παζλ σε κουτάκια που αναμένουν συναρμολόγηση, τους πήγε σε πιο σκοτεινά και χαοτικά πεδία, αλλά και πολύ πιο μπερδεμένα για τους οπαδούς τους.

Εγώ πάντως ένα πράγμα δεν κατάλαβα.

Ποιος είναι ο «ευεργέτης» του τίτλου; 

(**)

3.) Instincts (1984)

Track listing: Out on My Own – Just Too Easy – Billy's Birthday – Going to Neon – Six Days and One – A Girl in Trouble (Is a Temporary Thing) – Say No – Your Life Is a Lie – Instincts.

 [Columbia BFC 39155]

Παραγωγή : David Kahne

Τα «ένστικτα» της μπάντας εδώ φαίνεται να λειτούργησαν σωστά: Ο David Kahne ξανακάθεται στην καρέκλα του παραγωγού (αφού είδαν και απόειδαν…), ο μαύρος Aaron Smith είναι ο νέος ντράμερ που κι αυτός δεν έχει καμία απολύτως διαφορά από τους προηγούμενους (δεν καταλαβαίνω γιατί τους άλλαζαν…), λίγα και μετρημένα πλήκτρα προστέθηκαν αποκαλύπτοντας επιτέλους και την ποπ χροιά τους που είναι αξιοπρόσεκτη, αλλά μέχρι εκεί μπορούσαν, φτάνοντας με τούτο τον αξιοπρεπέστατο δίσκο στο № 68 του Billboard (μπράβο άνοδος!!). Η Iyall εδώ προτιμά να τραγουδάει και αποδεικνύει πόσο καλή φωνή έχει, αν και μας λείπει η λαγνεία του πρώτου δίσκου!  

Δίκαια το A Girl in Trouble (Is a Temporary Thing) έγινε  η μεγαλύτερη επιτυχία τους (№35 στο Billboard) όπως είναι κομμένο και ραμμένο για την πίστα με τα υπέροχα φωνητικά της Debora. Ένα άψογο ποπ κομμάτι (που γράφτηκε ως αντίδραση στο Billie Jean…) πολύ μπροστά από την εποχή του, που ακόμα και σήμερα ακούγεται το ίδιο ευχάριστα όπως τότε και ορθώς διασκευάστηκε από τους Queens of the Stone Age. Η άλλη καλύτερη στιγμή είναι το ομώνυμο Instincts, το αποκορύφωμα της προσπάθειάς τους να δομήσουν σωστά ένα ποπ κομμάτι και θέλει πολλή μαστοριά και ταλέντο για να πετύχεις κάτι τέτοιο, έμελλε όμως να είναι και το στερνό τους…

Και εδώ το στοιχειό της Siouxsie κυριαρχεί (γιατί δεν έκαναν κάτι μαζί;) και η ομοιότητα είναι τόσο φανερή όσο ποτέ στο Out on My Own και στο Six Days and One με τα φρη τζαζ περάσματα του σαξοφώνου και ίσως το μόνο που στέκεται κάπως στη υπόλοιπη μετριότητα του δίσκου και τον Zincavage να παίζει πιο μελωδικά από ποτέ. Τα υπόλοιπα πλην του Say No με το πιασάρικο ρεφρέν (φαίνεται ότι η Iyall τις είχε τις πίστες και το τραπεζικό της βιβλιάριο στο πίσω μέρος του μυαλού της…) δεν είναι άξια λόγου.

Και είναι παράδοξο ένας τέτοιος δίσκος να πλαισιώνεται από τούτο το υπέροχο εξώφυλλο του Chester Simpson με την διάταξη των γραμμάτων να μην αλλάζει (άλλαξε όμως η γραμματοσειρά) και ένα κερί να αχνοφωτίζει μεταξύ άλλων έναν κροκόδειλο, ένα τριαντάφυλλο, ένα αγαλματίδιο αγνώστου προελεύσεως (μάλλον κινέζικο), ένα κόκκινο φτερό και δυο αχνές φωτογραφίες ενός ζευγαριού του 19ου αιώνα!

Μια φορά πάντως έμειναν σταθεροί στην αντι-σταρ πολιτική τους: πουθενά στα άλμπουμ τους δεν υπάρχει φωτογραφία τους!!

(**½)

Δεν υπήρξε άλλο μέλλον για την μπάντα καθόσον διαλύθηκαν το 1985, μια από την κούραση των συνεχόμενων περιοδειών και μια με την κόντρα της Iyall με την εταιρεία που επέμενε και να χάσει βάρος και να παίξει μια άλλη γυναίκα στη θέση της στο βίντεο του Girl in Trouble… αλλά και πάλι έφαγαν πόρτα. Δεν ξανακούσαμε ξανά γι' αυτούς, παρά μόνο τις προσπάθειες της Iyall να κουτσοκάνει μια σόλο καριέρα, διατηρώντας όμως παράλληλα τη θέση της στην Πανεπιστήμιο ως… καθηγήτρια καλών τεχνών!

Τελικά κείνο το fortune cookie μάλλον σωστά τα έλεγε…

Γιώργος Δ. Δημόπουλος

ΠΗΓΕΣ:

Wikipedia

YouTube

Discogs

culturesonar.com

ΠΟΠ & ΡΟΚ τεύχη: 48 (ΦΕΒ 1982) σελ. 39, 55 (ΣΕΠ 1982) σελ. 91, 60 (ΦΕΒ 1983) σελ. 84, 83 (ΙΑΝ 1985) σελ. 79 και 85 (ΜΑΡ 1985) σελ. 44.