«….Είναι πρακτικά αδύνατο να συγκεντρώσει κανείς όλες τις περιπτώσεις κέλτικης επιρροής στον σύγχρονο πολιτισμό. Η κέλτικη μυθολογία έχει εισχωρήσει σχεδόν σε κάθε θρησκεία, μυθολογία και πολιτισμό στην Ευρώπη τα τελευταία 3.000 χρόνια - από τους ρωμαϊκούς και γερμανικούς μύθους που επηρεάστηκαν άμεσα μέχρι τους μύθους των περισσότερων άλλων πολιτισμών που ήρθαν μετά από αυτούς.
Οι χριστιανικοί μύθοι και οι παραδόσεις επηρεάστηκαν επίσης έντονα από τους κέλτικους μύθους, καθώς οι μεσαιωνικοί χριστιανοί συχνά έκλεβαν απευθείας τους κέλτικους μύθους και τους ενσωμάτωναν στο δικό τους μύθο. Οι ιστορίες του βασιλιά Αρθούρου, του μάγου Μέρλιν και των ιπποτών της στρογγυλής τραπέζης είναι τα πιο εύκολα παραδείγματα.
Σήμερα, η περισσότερη λογοτεχνία φαντασίας, η τέχνη, οι ταινίες, η μουσική και τα βιντεοπαιχνίδια είναι επηρεασμένα τόσο από την κέλτικη μυθολογία όσο και από τους σκανδιναβικούς μύθους και θρύλους….».
Και για να έρθουμε στη μουσική, η φώτιση της Κέλτικης παράδοσης είναι δεδομένη στους Εγγλέζους τραγουδοποιούς (Van Morrison, Mike Scott, Roy Harper, Robert Plant, Mark Knopfler), αλλά και στην φολκ που γεννήθηκε εκείνες τις εποχές πέντε αιώνες πριν και που οι πιονέροι της προσπάθησαν να αναβιώσουν την δεκαετία 1965 - 1975 τις μαγικές ωδές που ακούγονταν στα δάση τα βράδια γύρω απ΄ τη φωτιά ή τα γλέντια στα μέγαρα των ευγενών μέσα σε πέπλα, λάβαρα, τεράστιες καραμούζες, λαγούτα και άρπες παρέα με ψητό ελάφι και μπόλικη μπύρα.
Από τη μια λοιπόν υπήρξε όλο το κύμα της folk revival και από την άλλη ένα γκρουπ που αρνήθηκε να μπει μαζί της στον ίδιο φάκελο και που αναμφισβήτητα για την Εγγλέζικη λαϊκή παραδοσιακή μουσική αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία μόνο του: οι Incredible String Band.
Φτιάχτηκαν στο Εδιμβούργο της Σκωτίας το 1966 από τους Robin Williamson (vocals, guitar, mandolin, oud, bowed and bass gimbri, flute, percussion), Mike Heron (vocals, guitar, harmonica, Hammond, dulcimer, harpsichord) και Clive Palmer (vocals, banjo, guitar, kazoo). Παρουσίασαν ένα εκλεκτικό μείγμα από αρχαίες παραδόσεις, Βρετανική φολκ, ψυχεδέλεια, εξωτικές ενορχηστρώσεις, σουρεαλιστικούς στίχους που με την προσθήκη των μανιταριών βαπτίστηκαν στην κολυμπήθρα της παιδικής αθωότητας αλλά και Ινδικές, Μαροκινές, Αφγανικές, ακόμα και Βουλγάρικες αρμονίες βγάζοντας άθελά τους ethnic πολλά χρόνια πριν καθιερωθεί. Κατά την άποψη του ιστού μιλούσαν για: «…Animals, mythical creatures and long - lost loveswould never let you get that comfortable. There is a journey of discovery and contemplation. Rhythms change without warning - verses morph into mini chant-a-long ditties. Dirges transform into upbeat rockers. You never know what to expect next. This is no ordinary folk - rock band. Indeed, they undoubtedly are an Incredible String Band…».
Από αριστερά: Mike Heron, Licorice McKechnie, Robin Williamson και Rose Simpson
Προτιμώ να μην μεταφράσω τις ως άνω γραμμές και περιορίζομαι να προσθέσω απλά ότι η «πειραγμένη» φολκ τους ήταν αυστηρά προσωπική (πολύ λίγοι τόλμησαν να διασκευάσουν κομμάτι τους), καθόσον χρόνια πριν από τους Residents αποδομούν πλήρως τον παραδοσιακό πυρήνα του τραγουδιού, το «λύνουν» σε όλα τα εξαρτήματά του και το «ξαναμοντάρουν» ορίζοντας αυτοί τα μέτρα, τον ρυθμό, φρενάρουν ή επιταχύνουν όποτε θέλουν, πηδάν με άνεση από το ένα επίπεδο στο άλλο αδιαφορώντας για τα πάντα - και όλα αυτά με εξαιρετικούς παραμυθένιους αλλά και βαθιά ψυχωτικούς, μα πέρα για πέρα ανθρώπινους στίχους, καθόσον μιλάν στις ψυχές μας άμεσα, ντυμένους με εξαιρετικές αρμονίες όχι από μια 25μελή ορχήστρα, αλλά από μαγεμένες χορδές, φλογέρες και σιτάρ χωρίς ηλεκτρισμό! (Κι αυτός ήρθε κάποια στιγμή αλλά άργησε πολύ…).
Τους ξεχώρισε αμέσως ο Joe Boyd και τους έκλεισε στην ξακουστή Elektra. Συχνά περιείχαν θεατρικές παραστάσεις στα λαιβ τους με απαγγελία ποιημάτων και μπαλέτο. Γνώρισαν ανέλπιστη επιτυχία στην Αγγλία, αλλά η Αμερική τους γύρισε την πλάτη και αυτό ήταν το τείχος που τους χώριζε από την καθολική αναγνώριση και δεν κατάφεραν να γκρεμίσουν, και γι' αυτό ίσως σχεδόν όλοι τους μετανάστευσαν εκεί μετά την διάλυσή τους…
Θα ανατρέξουμε σε όλη τους την δισκογραφία γιατί εκεί που νομίζεις ότι στέρεψαν, αμέσως φορτίζουν και ξανανιώνουν χωρίς ποτέ να είναι βαρετοί και χωρίς ποτέ οι δίσκοι τους να μην είναι αξιοσέβαστοι προσπαθώντας να προσεγγίσουν συνέχεια το ζενίθ τους και αποφεύγοντας επιμελώς να πέσουν στον ναδίρ.
Αν δεν προσέξεις και χαθείς στην μουσική τους, ο συναισθηματικός κόσμος από αγγελικές ακατέργαστες φωνές και λυρικές ψαλμωδίες στον οποίον σε βυθίζουν τα τραγούδια τους, όσο αθώος και κουκλίστικος δείχνει, άλλο τόσο επικίνδυνος είναι καθόσον δεν μπορείς να ελέγξεις πότε θα σκάσει σαν παρατημένη χειροβομβίδα στα χέρια σου προκαλώντας απόλυτη γοητεία για μια τέλεια αρμονία πέρα από κάθε λογική που δεν υπακούει παρά μόνο σε έναν ευάλωτο και συνάμα σπαραχτικό ψυχισμό που όσο κι αν σε προκαλεί με το ζόρι να τον συμμεριστείς, άλλο τόσο σε απωθεί βίαια θέλοντας να μείνει για πάντα μονάχος του:
1.) The Incredible String Band (1966)
Track listing: Maybe Someday - October Song - When the Music Starts to Play - Schaeffer's Jig – Womankind - The Tree - Whistle Tune - How Happy I Am - Empty Pocket Blues - Smoke Shovelling Song - Can't Keep Me Here - Good as Gone - Footsteps of the Heron – Niggertown - Everything's Fine Right Now.
Elektra EKS - 7322
Παραγωγή : Joe Boyd
Δίσκος γεμάτος ανατολίτικες αρμονίες, όπως μαρτυρούν τα (μαροκινά;) έγχορδα και αυλοί που ποζάρουν με τους τρεις τους στο εξώφυλλο χωρίς ίχνος κρουστών και κυρίως πανέμορφες φωνές (και ακόμα δεν έχουν έρθει οι γυναίκες στο γκρούπ). Ένα ακατέργαστο φολκ χαρμάνι που όσο γεμάτο γωνίες είναι, τόσο πολύ μαγεύει από το πρώτο του άκουσμα με δίλεπτα συνήθως μικρά βοτσαλάκια που περιμένουν να τα μαζέψουμε και να τα θαυμάσουμε καθώς δεν έχουν εντρυφήσει ακόμα στον μυστικισμό και στον συμβολισμό αλλά περιορίζονται να τραγουδούν καθημερινές ιστορίες.
Μάλλον αυτό το τελευταίο έκανε τον Bob Dylan σε συνέντευξή του το 1968 στο περιοδικό Sing Out! να χρίσει το October Song ως αγαπημένο του κομμάτι, αφού ακούγεται ίδιος εκείνος στα πρώτα του φολκ βήματα. Δυστυχώς όμως τούτο συμβαίνει σχεδόν με τον μισό δίσκο. Γιατί τα Empty Pocket Blues, Smoke Shovelling Song, Can't Keep Me Here και Footsteps of the Heron (τα Βήματα του Κένταυρου Χείρωνα ή του Mike Heron;) δεν αντλούν έμπνευση από τον Dylan, αλλά τον αντιγράφουν ξερά. Τα δε τρία κέλτικα ινστρουμένταλ Schaeffer's Jig, Whistle Tune και Niggertown (με μπάντζο) θα επαναληφθούν πολλές φορές στο μέλλον χωρίς να προσφέρουν τίποτε το ιδιαίτερο.
«…Δεν θα λυπηθώ παρά μόνο αν σωθεί το ουίσκι…» τραγουδούν στο How Happy I Am, μπάζοντάς μας αμέσως στο πνεύμα τους και στο Maybe Someday ο Heron μαρτυρά «…την καρδιά μου στην μουσική μου…» όπως και στο When the Music Starts to Play που είναι μια από τις ελάχιστες καλές στιγμές του δίσκου.
Οι υπόλοιπες κορυφώσεις είναι το Womankind που συνεπαίρνει με τις χρωματικές ψαλμωδίες, το The Tree («…είμαι το δέντρο στα ονειροχώραφα της παιδικής μου ηλικίας…») και το Everything's Fine Right Now, ένα φολκ με άρπα μασέλας.
Παρότι ανακηρύχθηκε «Folk Album of the Year» σε δημοψήφισμα του Melody Maker της εποχής και το 1968 πήγε στο № 34 των Εγγλέζικων τσάρτς μετά τον πάταγο του τρίτου τους άλμπουμ, κανένας τους δεν ήταν ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα και «τα έσπασαν» πρόωρα: Ο Palmer μετανάστευσε σε κοινόβια χίππηδων στην Ινδία και στο Αφγανιστάν (υπήρχαν κι εκεί;) και ο Williamson τον μιμήθηκε για το Μαρόκο αυτή τη φορά παρέα με την φιλενάδα του Licorice McKechnie και παρότι δήλωνε ότι θα έμενε για πάντα στις Αφρικάνικες ερήμους, του τέλειωσαν τα χρήματα και γύρισε πίσω «με την ουρά στα σκέλια» μαζί με πολλά μαροκινά όργανα και αποφάσισαν να συνεχίσουν ως ντουέτο με τον Heron (ευτυχώς για μας…).
(**)
2.) The 5000 Spirits or the Layers of the Onion (1967)
Track listing: Chinese White - No Sleep Blues - Painting Box - The Mad Hatter's Song - Little Cloud - The Eyes of Fate - Blues for the Muse - The Hedgehog's Song - First Girl I Loved - You Know What You Could Be - My Name Is Death - Gently Tender - Way Back in the 1960s.
Elektra EUKS 7257
Παραγωγή : Joe Boyd
Αν ο προηγούμενος δίσκος τους μάγεψε τον Dylan, τούτος ήταν ο αγαπημένος του Paul McCartney για το 1967 (σκεφτείτε ανάμεσα σε τόσα άλλα εκείνη την εποχή τι διάλεξε…). Βέβαια ο Williamson «δεν του τη χάρισε» και υποστήριζε κυνικά μετά μανίας ότι οι Beatles και οι Rolling Stones έγραψαν τα Sgt. Pepper και Their Satanic Majesties Request αντίστοιχα αφού άκουσαν τα τραγούδια τους. Όπως και να’χει οι διακρίσεις έδιναν κι έπαιρναν: ο David Bowie το συμπεριέλαβε στα 25 καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών, πήγε στην πρώτη θέση στο Εγγλέζικο φολκ τσάρτ της Αγγλίας, ενώ έφτασε στο № 25 των κανονικών τσάρτς χαρακτηριζόμενο «…as the Summer of Love condensed into one album…». Η εμφάνισή τους στο Newport Folk Festival το 1967 μαζί με τους τεράστιους Joni Mitchell και Leonard Cohen «αύξησε τις μετοχές τους» κατόπιν παρεμβάσεων του Boyd που αργότερα παραδέχτηκε ότι: «…Ο Mike και ο Robin ήταν περισσότερο φίλοι με τον Clive παρά μεταξύ τους. Όταν έφυγε σχεδόν απεχθάνονταν ο ένας τον άλλο, αλλά ευτυχώς η ποσότητα και η ποιότητα των τραγουδιών τους ήταν επαρκής…» (σε μετάφραση του γράφοντα) σηματοδοτώντας αυτό που θα χαρακτήριζε όλους τους δίσκους τους από δω κι εμπρός όπου ο καθένας τραγουδάει μόνο τις δικές του συνθέσεις και απλά συμμετέχει στις άλλες. Κι όμως τι διαμάντια έβγαλαν έστω κι έτσι!!
Ήταν η αποχώρηση του Palmer που επέτρεψε στους δύο φίλους να ξεδιπλώσουν ελεύθερα τις φολκ ψυχώσεις τους, να τις ανακατέψουν με τα μαγικά φίλτρα του καλοκαιριού της αγάπης και να τις ντύσουν με φλογέρες, τάμπλες, σιτάρ και μαροκινά όργανα σε ένα εξαιρετικό φολκ χαρμάνι ανεξάντλητης μυθολογίας αλλά και εσωτερικής ενατένισης που ούτε κατά διάνοια δεν προμηνύει αυτό που θα ερχόταν. Πολύτιμη βοήθεια εδώ δέχονται από τους Danny Thompson (διπλό μπάσο από τους τεράστιους Pentangle), Nazir Jairazbhoy (έναν άριστο Ινδό βιρτουόζο του σιτάρ που τους έμαθε και τους ίδιους) και τον ηγέτη του Βρετανικού Underground John "Hoppy" Hopkins (πιάνο).
Με δυο λόγια εδώ η ψυχεδέλεια κυριαρχεί στα τραγούδια τους μετατρέποντάς τα σε μακρόσυρτα μυθιστορήματα που απαιτούν πολλές ακροάσεις και καλά αγγλικά για να τα αποκρυπτογραφήσεις με τους τόσους συμβολισμούς που ανακατεύουν: στο Chinese White ένα υπέροχο κέλτικο βιολί υμνεί την φυγή προς τα σύννεφα και προς τα όνειρα, στο γεμάτο σιτάρ και φλογέρες Painting Box αρχίζουν να χάνονται στους μυθολογικούς δαίδαλους του μυαλού τους καθώς πιστεύουν ότι «…κάπου στο μυαλό μου είναι ένα κουτί ζωγραφικής με όλα τα χρώματα να είναι αληθινά…» με την συνοδεία των φωνητικών της McKechnie που ντεμπουτάρει εδώ, το εξαιρετικό The Mad Hatter's Song πετάει γλυκά ανάμεσα στις acid ανταύγειες και το ανατολίτικο χρώμα του σιτάρ και αφηγείται με μοναδικά φωνητικά - τροπάρια την δική του εκδοχή από τον τρελό καπέλα της Αλίκης στην Χώρα των Θαυμάτων, ενώ το Little Cloud περικλείει έναν θαμμένο με τα χρόνια μέσα μας διάλογο του παιδιού με το σύννεφο ντυμένο με τάμπλες. Το ίδιο συμβαίνει και στο The Eyes of Fate μόνο που εδώ πλάθεται μια μικρή μάντρα. Και τι φωνή!
Ένας φευγάτος παπάς με γλυκά φλάουτα μας προτρέπει να «…ακούσουμε το τραγούδι της ζωής…» στο You Know What You Could Be, ενώ στο επίσης αξιόλογο My Name Is Death με εκπληκτικές φωνητικές αρμονίες ο χάρος μας παρακαλεί να τον ακολουθήσουμε σε ένα μυστηριακό ταξίδι αυτοσυστημένος ως «…είμαι η ερώτηση που δεν θα απαντηθεί, είμαι ο εραστής που δεν θα αγαπηθεί…»!!
Ο Dylan όμως έχει και εδώ την τιμητική του στο Blues for the Muse και στην πρωτόλεια και ακατέργαστη πεντάλεπτη θεατρική πρόζα First Girl I Loved που διασκευάστηκε πολύ καλύτερα από την Judy Collins και τον Jackson Browne.
Με το να στροβιλίζεις όμως τάμπλες και φλάουτα στα No Sleep Blues, The Hedgehog's Song, Gently Tender και Way Back in the 1960s δεν καλείσαι αυτόματα και ψυχεδελικός και σε τούτη την παγίδα πέφτουν εδώ οι φίλοι μας, χωρίς όμως να θαμπώνουν την λάμψη τούτου του δίσκου με εξώφυλλο έναν πολύχρωμο ερμαφρόδιτο να παράγει φως και σκότος φιλοτεχνημένο από το Ολλανδικό ζευγάρι καλλιτεχνών The Fool, που σηματοδοτεί μια εξαιρετική μεταμόρφωση (αρκούν οι τίτλοι των κομματιών) και πολύ γρήγορα φαίνεται να βαδίζει προς την κορύφωση.
(***)
3.) The Hangman's Beautiful Daughter (1968)
Track listing: Koeeoaddi There - The Minotaur's Song - Witches Hat - A Very Cellular Song - Mercy I Cry City - Waltz of the New Moon - The Water Song - Three Is a Green Crown - Swift As the Wind – Nightfall.
Elektra EKS 74021
Παραγωγή : Joe Boyd
Εδώ δεν μιλάμε απλά για μια κορύφωση ή ένα magnum opus. Ούτε περιμέναμε τέτοια μεταστροφή στην έμπνευση και στην εκτέλεση των τραγουδιών τους.
Και μιλώντας αυστηρά προσωπικά δεν έχω ξανασυναντήσει δίσκο που να με κάνει να νιώθω τέτοια αξεπέραστη ηδονή σαν τα παραμύθια της γιαγιάς να θέλω κι άλλο κι άλλο….. Δίσκος που από το μακρινό 1984 που τον πρωτάκουσα ήταν το πολύτιμο βάλσαμό μου ειδικά στην φοιτητική μου περίοδο που ξέχναγα τα πάντα μόλις το Koeeoaddi There ξεκινούσε και που έως τα σήμερα έχω ξεπεράσει τις 150 ακροάσεις του, ξέρω κάθε γύρισμα, κάθε λαρυγγισμό, κάθε φαλτσέττο απ΄ έξω.
Εδώ πλέον βρισκόμαστε στην καρδιά του δάσους γύρω από την φωτιά και ακούμε τον αρπιστή και τον αυλητή να διηγούνται ένας Θεός ξέρει τι…
Διακτινιζόμαστε σε έναν κρυφό και μυστηριώδη κόσμο που τη μια προκαλεί σοκ και δέος από την έκσταση των τραγοπόδαρων Πανών που χορεύουν και πίνουν κρασί στο όνομα του Διόνυσου και από την άλλη εκτυφλωτική λάμψη στην θέα της πανέμορφης κόρης του δήμιου περιστοιχιζόμενης από χορικά μουσών, ξωτικών και μαγισσών και που σαν σειρήνα σε ένα γλυκερό ξελόγιασμα μας καλεί κοντά της κι ενώ νομίζουμε ότι χάνεται στο δάσος, αυτή βυθίζεται μέσα στην ψυχή μας για πάντα. Βρισκόμαστε μέσα σε ένα ατέλειωτο όνειρο όπου γνώση και λήθη, ευφορία και οιμωγή, έρωτας και νάρκισσος, ζωή και θάνατος, παιδί και γέρος, συντροφιά και απομόνωση, ήλιοι και μαύρες τρύπες ανακατεύονται μεσ΄ από την μαγεία της φύσης φτιάχνοντας ένα μαγικό φίλτρο που όμοιό του δεν ξαναδοκιμάσαμε ποτέ.
Λυπάμαι αλλά δεν μπορώ να γίνω πιο σαφής και να κάνω μια τετριμμένη κριτική για έναν τέτοιο δίσκο, η απόλυτη τελειότητα του οποίου με εμποδίζει να ξεχωρίσω κάποιο κομμάτι. Ειδικά δε το Waltz of the New Moon είναι αυτό που με κάνει ακόμα να ανατριχιάζω: «…το νέο φεγγάρι ανατέλλει \ το σπαθί του κεραυνού έσπασε όπως πάντα ήταν \ όχι από την πλημμύρα ή ακόμα από τότε που ξεκίνησε ο κόσμος \ το νέο φεγγάρι λάμπει \ οι άγγελοι πλένουν τα παράθυρά τους \ πάνω απ΄ τα χρόνια που τα παζάρια των ζητιάνων στριφογύριζαν από κάτω…» περιστοιχισμένο από ανατολίτικους ψαλμούς και μεταξωτά αρπίσματα.
Ο Heron έδωσε τον τίτλο στο δίσκο σκεπτόμενος ότι: «…Ο δήμιος είναι ο θάνατος και η όμορφή κόρη είναι το τι ακολουθεί. Ή μπορείς να πεις ότι ο δήμιος είναι τα προηγούμενα 20 χρόνια της ζωής μας και η όμορφη κόρη είναι το σήμερα, τι μπορούμε να κάνουμε μετά από τόσα χρόνια. Ή μπορείς να πεις ότι θες. Η ερμηνεία σου είναι εξίσου καλή με την δική μας…» (μετάφραση του γράφοντα). Τότε ήταν που εμφανίστηκαν και στα δύο Fillmore και εδραίωσαν την θέση τους και πέρα από τον Ατλαντικό (χωρίς ποτέ να συγκινήσουν το Αμερικάνικο τσαρτ) αλλά και η εποχή που ασπάστηκαν την Σαϊεντολογία, γεγονός που ήταν η αρχή (δυστυχώς) της κατρακύλας τους καθώς κάθε άλλο παρά καλό τους έκανε στην κοσμοθεωρία των τραγουδιών τους (ευτυχώς όχι εδώ…).
Ο δίσκος έγινε η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία τους καθώς αναρριχήθηκε στο № 5 του Αγγλικού τσάρτ, ήταν υποψήφιος για Grammy και μεγάλη επιρροή για τον Robert Plant καθώς λίγο έλλειψε να καθορίσει τη μοίρα των Led Zeppelin αφού ο Jimmy Page είχε πει κάποτε «…Όταν ο Robert κι εγώ παίξαμε για πρώτη φορά μαζί, διαπιστώσαμε ότι είχαμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο κατευθύνσεις: τα σκληρά blues ή ένα ταξίδι ανάλογο με αυτό των Incredible String Band…» και ευτυχώς για μας με εξαίρεση το 3ο τους άλμπουμ έκλιναν προς το πρώτο…
Στην τραβηγμένη τα Χριστούγεννα του 1967 φωτογραφία του εξωφύλλου απεικονίζονται σαν σε νομαδικό καραβάνι τσίρκου οι δυο τους, ο σκύλος του Williamson Leaf, οι φιλενάδες Licorice McKechnie και Rose Simpson (που θα ενσωματωθεί στην μπάντα από το επόμενο άλμπουμ) και οι φίλοι τους Roger Marshall και Nicky Walton, όλοι ντυμένοι σύμφωνα με την μόδα του 1500 μ.Χ.! Όσο για τα παιδάκια, ανήκουν στην φίλη τους Mary Stewart. Στο αναμεταξύ είχαν γίνει ζευγάρια ο Mike με την Rose και ο Robin με την Licorice.
Ποτέ στην ιστορία της Εγγλέζικής λαϊκής παραδοσιακής μουσικής ένας δίσκος δεν ταυτίστηκε ανεπανόρθωτα με την αρχαία μυθολογία, την πρωτόγονη φιλοσοφία, τις παγανιστικές τελετές τόσο τέλεια που δεν ξέρουμε αν έκανε καλό ή κακό γιατί έκτοτε ό,τι έβγαλαν έπρεπε να συγκριθεί με τούτο το ακατέργαστο διαμάντι που συνεχίζει ακόμα και σήμερα να παίρνει μερίδα του λέοντος σε διάφορες λίστες αποτελώντας όχι μόνο ένα κόσμημα της Εγγλέζικης φολκ, αλλά και ένα από τα αριστουργήματα των 60’s.
Ορθά λοιπόν ο ιστός το χαρακτήρισε ως «…the ISB's most complex and experimental album to date, revealed a sustained grandeur of vision, lyrics, and musicality that the group were never to approach again…».
(***** – και λίγα είναι!!!)
- Γιώργος Δ. Δημόπουλος
ΤΕΛΟΣ Α΄ ΜΕΡΟΥΣ
