Σε μια περίοδο που ο εναλλακτικός χώρος στην Ελλάδα γνωρίζει κάμψη, γεγονός που πιστοποιείται τόσο από την έλλειψη μεγάλων alternative clubs (θυμηθείτε τι είχαμε παλιότερα - Mad, Decadence, Χοροστάσιο, Memphis, Camel, avante garde/plan b - και τι έχουμε σήμερα) όσο και από τις «χλωμές» πωλήσεις εισιτηρίων σε συναυλίες και events, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, υπάρχουν κάποιες νησίδες διαφοροποίησης. Πέρα από το metal που διαχρονικά έχει μεγάλο κοινό στη χώρα μας, το dark «κίνημα» με όλες τις εκφάνσεις του ζει και βασιλεύει. Και είναι, ίσως, το μόνο εναλλακτικό είδος που προσελκύει ακόμη νέους ανθρώπους. Αρκεί να βρεθεί κάποιος σε ένα από τα εμβληματικά clubs του χώρου, το Death Disco, όπου θα δει κάτι περίεργο. Μια απίστευτη μίξη ηλικιών με ανθρώπους μετά τα 40 να χορεύουν μανιωδώς δίπλα σε έφηβους τόσο με παλιά ακούσματα που προέρχονται από το χώρο του post punk/gothic/dark wave όσο και με καινούρια που βγαίνουν σωρηδόν (σε αντίθεση με την σχεδόν νεκρή κλασική indie pop) και προσφέρουν είτε μια δημιουργική αναβίωση του παλιού είτε νέες μουσικές φόρμες βασισμένες κυρίως στον ηλεκτρονικό ήχο.
Ωστόσο, το γεγονός ότι ο dark χώρος έχει μουσική παραγωγή δεν αρκεί από μόνο του για τον κρατά ζωντανό και επίκαιρο σε μια κοινότητα ανθρώπων. Χρειάζεται να υπάρχουν κάποιοι που να «τρέξουν» πράγματα, να διοργανώσουν events, να προκαλέσουν μια κινητικότητα που θα προκαλέσει το ενδιαφέρον των ΜΜΕ και θα βγάλει κόσμο έξω. Ένας από τους κύριους υπεύθυνους της συνεχούς και έντονης παρουσίας του dark χώρου στα ελληνικά «εναλλακτικά» πράγματα είναι ο Λεωνίδας Σκιαδάς, ο οποίος ξεκίνησε την πορεία του στο χώρο αρχικά ως Rebound aficionado, μετέφερε τη λατρεία του για τη μουσική στα ερτζιανά μέσω του Επικοινωνία FM (και αργότερα στο θρυλικό Ρόδον) και στα decks μέσω αρκετών μαγαζιών στα οποία περιλαμβάνονται το Dark Sun, το Χοροστάσιο, το Decadence, το Mo Better, το Memphis και τώρα το δικό του τέκνο, το Death Disco. Ταυτόχρονα όμως, αξιοποιώντας στο ακέραιο την εμπειρία του από τα dark/gothic φεστιβάλ του εξωτερικού, κυρίως της Γερμανίας, θέλησε να μεταφέρει στην Ελλάδα την τεχνογνωσία, αλλά και το μουσικό πλούτο, ώστε το ελληνικό κοινό να απολαύσει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και ελπιδοφόρες μπάντες του χώρου. Έτσι προέκυψαν τα περίφημα Elfentanz festivals στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας.
Σήμερα ο Λεωνίδας κάνει ένα ακόμη σημαντικό βήμα, διοργανώνοντας το Σάββατο, 23/2, στο Fuzz Club το Death Disco MiniFest 2K19 στο οποίο συμμετέχουν 4 μπάντες. Οι πασίγνωστοι στο dark/electro κοινό VNV Nation, οι εξαίσιοι In the Nursery που αποτελούν ένα από τα αρτιότερα καλλιτεχνικά projects του πλανήτη υπερβαίνοντας κατά πολύ τον όρο «συγκρότημα», οι βετεράνοι cold/dark wavers The Frozen Autumn που θα γιορτάσουν στο φεστιβάλ τα 25 χρόνια παρουσίας τους και οι Βέλγοι Whispering Sons, ένα από τα πλέον ελπιδοφόρα post punk σχήματα αυτή τη στιγμή.
Αρκετά όμως από εμάς. Δίνουμε το λόγο στον ιδρυτή του Death Disco και εμπνευστή του Minifest Λεωνίδα Σκιαδά να μας μιλήσει για τη διοργάνωση, για τη dark κοινότητα και για την εναλλακτική κουλτούρα στην Ελλάδα και, τέλος, για τις αλλαγές που φέρνει στη μουσική και στις αντιλήψεις το πέρασμα του χρόνου:
Το Death Disco μεταφέρεται στο Fuzz για ένα event που σίγουρα συγκαταλέγεται στα πιο ενδιαφέροντα της χρονιάς. Ποιες είναι οι προσδοκίες σου και, αν δεν σε φέρνω σε δύσκολη θέση, ποιο από τα 4 σχήματα περιμένεις να δεις με μεγαλύτερη ανυπομονησία;
Το εγχείρημα του φεστιβάλ αυτού δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για μένα. Είναι κάτι που έκανα πριν από αρκετά χρόνια με τη μορφή των elfentanz festival που είχαν κατά καιρούς φιλοξενηθεί στην σκηνές του Ρόδον και του Gagarin. Ανέκαθεν είχα στο μυαλό μου την σκέψη να ξανακάνω κάτι αντίστοιχο που να δίνει το στίγμα της σκοτεινής εναλλακτικής σκηνής με μερικές από τις καλύτερες μπάντες του είδους. Αυτό που επιδιώκω είναι να ξαναφτιάξω μία «σκοτεινή» γιορτή σε ένα μεγαλύτερο του Death Disco χώρο που να μπορούν να φιλοξενηθούν όλες οι «φυλές» της σκηνής. Από τους φίλους της ηλεκτρονικής μουσικής μέχρι τους οπαδούς της dark wave, post punk και electro wave μουσικής. Δεν μπορώ να πω ότι περιμένω να δω περισσότερο κάποιο συγκρότημα από τα υπόλοιπα, μια και η κάθε μπάντα που συμμετέχει επιλέχθηκε με βάση του να θέλω και εγώ να την δω. Την καθεμία για διαφορετικούς λόγους. Για παράδειγμα οι VNV Nation ξέρω ότι, όπως και να’ χει, καταφέρνουν και στήνουν ένα τέλειο χορευτικό πάρτυ που δεν επιτρέπει σε κανέναν να μην μπει στο κλίμα τους, οι In The Nursery είναι τόσο εντυπωσιακοί on stage με το θέαμα και τη χρήση των ορχηστρικών κρουστών, οι Frozen Autumn παραδίδουν μαθήματα synth wave αισθητικής και οι Whispering Sons είναι ένα από τα πιο παθιασμένα live συγκροτήματα της post punk σκηνής, και σίγουρα ένα από τα πιο ενδιαφέροντα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Παρόλα αυτά, για να μην αποφύγω την ερώτηση, αν θα έπρεπε να διαλέξω, θα διάλεγα τους Whispering Sons οι οποίοι είναι οι πιο φρέσκοι από όλους και θα έχω την ευκαιρία να τους δω για μόλις τρίτη φορά ενώ τα υπόλοιπα συγκροτήματα τα έχω δει πολύ περισσότερες.
Σε μια περίοδο που γενικά ο τρόπος διασκέδασης των νέων ανθρώπων στην Αθήνα δεν έχει σχέση με το μανιώδες clubbing των 80s και 90s, υπάρχει ακόμη χώρος για μεγάλα μαγαζιά και δη εναλλακτικά;
Είναι γεγονός ότι ο τρόπος διασκέδασης έχει αλλάξει. Το ενδιαφέρον της εναλλακτικής σκηνής σχεδόν μονοπωλείται στα μικρά bars, όπου η μουσική μπορεί και να μην παίζει τον κυρίαρχο ρόλο. Παρ'όλα αυτά, εκ του αποτελέσματος, κρίνω πως υπάρχει χώρος για λίγα μαγαζιά σαν το Death Disco, για αυτούς που ακόμα θέλουν να βγουν, να ακούσουν δυνατά τις μουσικές που αγαπάνε, να χορέψουν και δεν τους αρκεί να στέκονται για 3-4 ώρες μπροστά από μια μπάρα.
Ο εναλλακτικός χώρος δείχνει να φθίνει, τουλάχιστον στη χώρα μας, όμως ο dark χώρος ζει και βασιλεύει. Πού το αποδίδεις;
Δεν θα συμφωνήσω πως ο εναλλακτικός χορός φθίνει. Ακόμα διαπιστώνω ότι σε πολλές συναυλίες, και μάλιστα σε συγκροτήματα που μόλις έχουνε κάνει την εμφάνισή τους, ο κόσμος ανταποκρίνεται και δίνει βροντερό παρών στις συναυλίες τους. Με πρόσφατο παράδειγμα την συναυλία των Fontaine’s DC από την Ιρλανδία που χωρίς καν να έχουν κυκλοφορήσει το πρώτο τους άλμπουμ κατάφεραν και έκαναν με μεγάλη ευκολία sold out το death disco. Μπορεί, όπως είπαμε πιο πριν, να έχει αλλάξει o τρόπος διασκέδασης στην indie σκηνή και ίσως και να μην είναι τόσο αφοσιωμένο το κοινό σε αυτήν, αλλά υπάρχει κι εμφανίζεται επιλεκτικά. Επίσης, δεν θα συμφωνήσω και στο ότι ο dark χώρος ζει και βασιλεύει. Και θεωρώ πως αυτό που ίσως τον διαφοροποιεί, είναι το προνόμιο να διατηρεί τους παλιούς του fans, οι οποίοι με το ίδιο πάθος συνεχίζουν να τον στηρίζουν. Στον αντίποδα θεωρώ ότι οι νεότερες γενιές δεν είναι τόσο έντονα παρούσες στα δρώμενα, πράγμα απόλυτα δικαιολογημένο μιας κι έχει να βγει μια break through μπάντα από τη σκηνή αυτή πάρα πολλά χρόνια.
Κάποτε στη χώρα μας τόσο στα φεστιβάλ όσο και σε μεμονωμένες συναυλίες γινόταν το αδιαχώρητο. Σήμερα, ακόμη και με γνωστά ονόματα (βλέπε Arctic Monkeys), η ανταπόκριση είναι χλιαρή και μόνο γίγαντες του παρελθόντος προκαλούν ενδιαφέρον. Ισχύει αυτή η διαπίστωση και αν ναι, τι θα έπρεπε να κάνουν οι εγχώριοι promoters;
Θα ήμουν ο τελευταίος που θα συμβούλευα μια μεγάλη εταιρεία διοργάνωσης συναυλιών τι να κάνει. Αυτοί έχουν το καρπούζι αυτοί έχουν και το μαχαίρι. Και στην τελική αυτοί ξέρουν τα έσοδα και τα έξοδά τους. Πειράματα ανά καιρούς έχουνε γίνει, όλες οι εταιρείες έχουν διαπιστώσει - και κάποιες φορές μπαίνοντας μέσα για τα καλά - ποιες μπάντες θα τους τα φέρουν και ποιες θα τους τα πάρουν. Δεν τους αδικώ που προτιμούν να δουλεύουν με αυτές που τους τα φέρνουν και περιορίζουν τους πειραματισμούς τους στο ελάχιστο.
Παίζει ρόλο για τη γενική πτώση της alternative κουλτούρας στην Ελλάδα το γεγονός ότι πλέον δεν υπάρχει ένα σοβαρό, μαζικό μέσο όπως ο Ρόδον FM για να προβάλλει σε ευρύτερο κοινό εναλλακτικούς καλλιτέχνες;
Η έλλειψη ενός σοβαρού μέσου προβολής της νέας μουσικής δείχνει να παίζει μεγάλο ρόλο. Από την άλλη όμως, είναι τόσο έντονη η παρουσία του διαδικτύου στα πράγματα και η τόσο εύκολη πρόσβαση για τον καθένα μας σε νέες μουσικές, που ίσως και να μην μπορούσε να παίξει τόσο σημαντικό ρόλο στις μέρες μας ένα αντίστοιχο ψυχαγωγικό - προωθητικό μέσο. Νομίζω πλέον πως ο καθένας μας έχει γίνει ντέντεκτιβ νέων μουσικών μέσω internet και δεν περιμένουμε από κάποιον να μας προτείνει νέα πράγματα. Όποιος έχει διάθεση να ψαχτεί, το κάνει. Βέβαια, το να έχεις έναν καλόγουστο καθοδηγητή πάντα θα παίζει σημαντικό ρόλο.
Γνωρίζω την αγάπη σου για την pop σκηνή, ιδίως για τη βρετανική indie pop. Την ώρα που προκύπτουν συνεχώς μπάντες, όπως οι Desperate Journalist που είδαμε στο Death Disco, του post punk χώρου, η Βρετανία δεν έχει παρουσιάσει τίποτε μαζικό μετά τη Britpop στο συγκεκριμένο είδος. Ποια είναι η άποψή σου για τη βρετανική αυτή λειψυδρία;
Νομίζω ότι το ενδιαφέρον της Βρετανίας έχει επικεντρωθεί στην mainstream pop μουσική, η οποία, αν θες τη γνώμη μου, τα τελευταία χρόνια περνάει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες φάσεις της. Είναι και το εναλλακτικό attitude που έχουν υιοθετήσει πολλοί από τους mainstream pop καλλιτέχνες και όλο αυτό το πακετάκι ίσως να καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των εναλλακτικών ακροατών που έτσι κι αλλιώς δεν θα ήταν και για πολύ περισπούδαστες μουσικές αναζητήσεις.
Έχεις καταγράψει μέσα στο χώρο μια πορεία που πλέον ξεπερνά το τέταρτο του αιώνα. Από τη ρομαντική, πρώτη εποχή της Rebound στο dark clubbing του σήμερα, τι έχει μείνει ζωντανό και τι έχει αλλάξει; Ανήκεις σ’ αυτούς που θεωρούν ότι «παλιά όλα ήταν καλύτερα», ή θεωρείς ότι υπάρχει μέλλον στην όλη φάση;
Αυτό που κατά κύριο λόγο έχει αλλάξει είναι εμείς οι ίδιοι. Τα χρόνια περνάνε κι αυτά που νιώθουμε έχουνε καταλαγιάσει με τον καιρό.
Και φυσικά, δεν σηκώνει καμία συζήτηση το γεγονός ότι συγκροτήματα σαν αυτά της δεκαετίας του 80 δεν πρόκειται να ξαναβγούν. Ή τέλος πάντων, για να μην είμαι τόσο απόλυτος, είναι πολύ δύσκολο να ξαναβγούν. Κατά τ’ άλλα, το να ακούει κάποιος τέτοιες μουσικές στις μέρες μας στην Ελλάδα είναι ιδανικό. Υπάρχουν πάρα πολλά μαγαζιά, γίνονται πολλές συναυλίες, ακόμα και τα μεγάλα αθηναϊκά φεστιβάλ φιλοξενούν ονόματα που θα ήταν οι προφανείς headliners σε ένα ιδανικό new wave festival (the Cure, New Order, Iggy Pop κτλ). Τι άλλο να ζητήσει κανείς;
Να θίξουμε ένα ζήτημα taboo; Πολλοί διασυνδέουν το dark χώρο με την ακροδεξιά. Είναι βάσιμες οι αιτιάσεις; Πώς το αντιμετωπίζεις στο δικό σου χώρο, στη Death Disco;
Αυτοί που διασυνδέουν τον dark χώρο με την ακροδεξιά πολύ απλά δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Ή σε κάποιες περιπτώσεις προτιμούν να κοιτάνε το δέντρο και να χάνουν το δάσος. Φυσικά και υπάρχουν κάποια συγκροτήματα που είναι φίλα προσκείμενα σε αυτήν την πλευρά της πολιτικής, όπως συμβαίνει σε όλες τις μουσικές, αλλά προφανώς και αποτελούν μειονότητα.
Στο death disco, αν και δεν έχουμε καμία διάθεση να το παίξουμε ινστρούκτορες κανενός, είναι επιλογή μας να απορρίπτουμε μπάντες που η σχέση τους με τον φασισμό / ναζισμό είναι δεδομένη.
Και τέλος, πες μας τι ακούς αυτή την περίοδο από καινούρια σχήματα και τι συνεχίζει over the years να βρίσκει πάντα θέση στα ακουστικά σου;
Το συγκρότημα που ακούω συνέχεια τον τελευταίο καιρό είναι οι post punks “Holograms” που μόλις κυκλοφόρησαν το ντεμπούτο τους άλμπουμ και οι οποίοι μάλιστα περιόδευσαν μαζί με τους VNV Nation. Γενικά μου αρέσει να ακούω καινούργια μουσική, νομίζω πως ιδίως για τους fans της post punk σκηνής οι ημέρες που διανύουμε είναι από τις καλύτερες. Παρόλα αυτά, πάντα θα λιώνω τα καινούργια άλμπουμς των Depeche Mode και του Morrissey και πάντα θα ανυπομονώ να ακούσω το καινούργιο album των Cure, αν ποτέ βγει αυτό.
Κείμενο - ερωτήσεις: Γιώργος Χριστόπουλος
Φωτογραφίες: Στέλλα Μούζη
