(Click here for a version of this interview in English)
Αυτή η συνέντευξη βρισκόταν καιρό στα σκαριά. Ο Kristoffer Rygg των Ulver ίσως τώρα να νιώθει καλύτερα να κυκλοφορεί με το «βαφτιστικό» του όνομα, αλλά ο αριθμός των ταυτοτήτων που έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν (π.χ. Garm ή Trickster G, για να αναφέρουμε τις πιο σημαντικές) επιβεβαιώνει πως το συγκεκριμένο άτομο παραμένει η ίδιο αλλά και διαφορετικό. Η ευκαιρία δόθηκε με το τρέχον άλμπουμ, που ονομάζεται ATGCLVLSSCAP ή απλά (και μέχρι τώρα ανεπίσημα) Zodiac. Ο κος Rygg ήταν εξαιρετικά ευγενικός μαζί μου και μου έκανε τη χάρη να συνεχίσει να συνομιλεί μαζί μου, όσο κι αν τον ενοχλούσε ένας τυχαίος, μη αναγνωρίσιμος αλλά αφόρητος θόρυβος που έβγαινε από την δική μου πλευρά της «γραμμής». Ως αποτέλεσμα, όμως, όπως θα διαβάσετε, προέκυψε ένα πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα.
Το νέο άλμπουμ είναι ως επί το πλείστον ζωντανό και διαρκεί για 80 λεπτά, η μεγαλύτερη από την εποχή του Themes From William Blake’s The Marriage Of Heaven And Hell:
"Είναι γεγονός πως αυτή τη φορά είχαμε πολλή μουσική για να επιλέξουμε, περίπου 20 ώρες ζωντανού υλικού, αρκετό από αυτό παρόμοιο με τους αυτοσχεδιασμούς που τελικά επιλέχθηκαν για το άλμπουμ. Ορισμένα από αυτά τα μέρη ήταν επίσης υπερβολικά μακροσκελή: ένα κομμάτι όπως το Cromagnosis θα μπορούσε να τραβήξει μέχρι 15 λεπτά σε κάποιες βραδιές. Έτσι προσπαθήσαμε να συμπιέσουμε λιγάκι τα πάντα για το άλμπουμ. Η μακρά διάρκεια είναι συνέπεια της ίδιας της μουσικής, η οποία χρησιμοποιεί το χρόνο της για να αναπτυχθεί στη βάση της επανάληψης ή του groove, τοποθετώντας σιγά-σιγά τις μουσικές «επιστρώσεις» σε πραγματικό χρόνο."
Το ATGCLVLSSCAP δεν κυκλοφορεί υπό την ταμπέλα της Jester Records αυτή τη φορά, αλλά από τη νεοϊδρυθείσα βρετανική ετικέτα House Of Mythology:
"Για να είμαι ειλικρινής μαζί σου, αυτό είναι κάτι που σκεφτόμουν ήδη εδώ και κάποια χρόνια. Πρακτικά, εδώ και πάνω από τα 5 τελευταία χρόνια η Jester ανέκαθεν έδινε άδεια σε εξωτερικούς φορείς, όπως η Kscope και απλώς διαχειριζόταν πνευματικά δικαιωμάτα για μας, παρείχε βασικά μια ετικέτα για τους Ulver. Η εταιρία καθεαυτή δεν έχει λειτουργήσει ως πραγματική δισκογραφική εταιρεία δηλαδή, για μεγάλο χρονικό διάστημα, έτσι το πράγμα ήταν απλό: ο χρόνος φαινόταν σωστός για να ξεφορτωθούμε τα παλιά μας μπαγκάζια, ορισμένες από αυτές τις παλιές σχέσεις και να πάμε σε μία νέα φιλόδοξη εταιρεία που μεταφέρει μία αισθητική χροιά πολύ μακριά από τον κόσμο του hard rock, του metal και αντίστοιχων ειδών. Η House of Mythology έχει συσταθεί από στενούς φίλους στο Λονδίνο, ανθρώπους που μας εμπιστεύονται, και η ιδιοκτησία της μουσικής εξακολουθεί να είναι δική μας 100%. Ένιωσα πως ήταν η κατάλληλη στιγμή για αλλαγή σκηνικού γενικότερα."
(c) Christian Tunge
Πριν από μερικά χρόνια η σελίδα της Jester Records φιλοξένησε ένα αρκετά μεγάλο rant σχετικά με τη μουσική βιομηχανία, ανακοινώνοντας παράλληλα αλλαγές στον τρόπο που η Jester επρόκειτο να λειτουργήσει από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα. Φυσικά, όπως το μέλλον έδειξε, δεν επέμειναν σε αυτές τις προγραμματικές δηλώσεις:
"Αυτό είναι αλήθεια, αλλά τα πράγματα αλλάζουν πολύ γρήγορα αυτήν την περίοδο. Δεν υπάρχουν καθορισμένοι κανόνες πια για το πώς να ασχοληθεί με την μουσική επιχειρηματικά. Θέλω να τονίσω το γεγονός ότι αυτό το rant δεν αναφερόταν στη μουσική βιομηχανία καθαυτή. Αφορούσε την αντίληψη του κοινού ότι η μουσική δεν κοστίζει τίποτα, το οποίο είναι περίεργο για μένα, επειδή εξακολουθεί να κοστίζει πολλά για να φτιαχτεί. Πολλοί μουσικοί αγωνίζονται σκληρά για αυτό. Αλλά, όπως είπα, στην πραγματικότητα τίποτα δεν έχει αλλάξει για μας: εξακολουθούμε να επιμένουμε να έχουμε την ιδιοκτησία της δικής μας μουσικής και συνεργαζόμαστε μόνο με τους ανθρώπους που εμπιστευόμαστε και εμμένουμε, μέσες άκρες, στην πλήρη ελευθερία και στον δημιουργικό έλεγχο στην λήψη οποιωνδήποτε αποφάσεων και επιλογών που αφορούν αυτή την μπάντα, σε σχέση με το πώς θα προωθήσουμε ή θα πωλήσουμε ή θα εκμεταλλευτούμε εμπορικά τους Ulver. Δεν υπάρχει καμία απόκλιση ανάμεσα σε αυτό το rant και την απόφαση να πάμε σε αυτή τη νέα εταιρία. "
Κοιτάζοντας έξω από την προοπτική ενός καλλιτεχνικού οράματος, ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για ένα μουσικό είναι το πόσο καλοί είναι στο να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους. Συγκεκριμένα για τους Ulver, θα μπορούσε να είναι και χειρότερα:
"Κάνω περιστασιακά και άλλα πράγματα, όπως η παραγωγή, όπως έκανα π.χ. με τη Myrkur το περασμένο έτος, ή η ενοικίαση του στούντιό μου. Είναι μια καθημερινή μάχη, αλλά όπως μπορώ να υποθέσω με βάση τα όσα γνωρίζω, είμαστε πιο τυχεροί από πολλές νέες μπάντες που ξεκινούν σήμερα, απλά και μόνο λόγω του γεγονότος ότι βρισκόμαστε στην μουσική εδώ και πολύ καιρό και έχουμε ένα μεγάλο back catalogue που συνεχώς πουλάει. Το σωρευτικό άθροισμα όσων έχουμε κάνει στο παρελθόν και το γεγονός ότι είμαστε ακόμα ένας πολύ ενεργός και παραγωγικός οργανισμός αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη ροή μετρητών και οικονομική ευελιξία, κατά μία έννοια. Αλλά είναι δύσκολο αυτόν τον καιρό, επειδή οι άνθρωποι θυμώνουν αν δεν κυκλοφορήσεις το stream του δίσκου την ίδια ημέρα που θα κυκλοφορήσεις το φυσικό προϊόν. Οι νέοι πιστεύουν πως είσαι άπληστος μαλάκας, αν θέλεις να τους χρεώνεις δέκα λίρες (σ.σ. Αγγλίας) για κάτι πάνω στο οποίο πέρασες ένα χρόνο εργαζόμενο πάνω σε αυτό, ξέρεις (γέλια). Η περισσότερη μουσική υπάρχει ελεύθερη τη στιγμή που έχει κυκλοφορήσει, μπορείτε να πάτε στο YouTube και να ακούσετε οτιδήποτε. Και για τους παλαιότερους όπως εγώ, αυτό δεν είναι απαραίτητα μεγάλο πρόβλημα. Αλλά για τις νέες μπάντες είναι σχεδόν αδύνατο να βγάλουν χρήματα, εκτός αν είστε ένας από εκείνους τους τύπους σαν τον Skrillex φυσικά. Ένα άλλο σημείο είναι ότι πιστεύω πως, ως αποτέλεσμα, η ποιότητα της μουσικής φθίνει. Πολύ λίγες νέες μπάντες μπορούν να αντέξουν πλέον μεγάλες στουντιακές παραγωγές και υπερβολικά πολλή μουσική έχει ηχογραφηθεί «μέσα σε ένα κουτί» με laptop, plug-ins, soft synths και τέτοια. Είναι κάπως θλιβερό. Είμαι μεγάλος υποστηρικτής αυτών των ογκωδών αναλογικών '70s ροκ παραγωγών (γέλια). "
Ο Rygg αντέκρουσε το επιχείρημά μου ότι η "κανονική", συμβατική μορφή ενός δίσκου δεν είναι πλέον κάτι που ενδιαφέρει τους Ulver:
"Στην πραγματικότητα με νοιάζει αρκετά η συνολική εμπειρία του άλμπουμ, διότι έτσι πιστεύω ότι θα πρέπει να παρουσιάζεται η μουσική, και το επόμενο βήμα μας θα είναι να κάνουμε ένα δίσκο όπως λες, με ένα πιο συμβατικό στουντιακό τρόπο. Είναι απλώς οι συνθήκες που μας οδήγησαν να κάνουμε αυτές τα μισθωμένα έργα, τις ζωντανές εμφανίσεις και το συνεργατικό άλμπουμ με τους Sunn O))) κτλ. για τα δύο τελευταία χρόνια. Ήταν κάπως περιστασιακές οι ενασχολήσεις αυτές. Αλλά αν υπάρχει ο χρόνος και οι πόροι για τη δημιουργία ενός εννοιολογικά και θεματικά συνεκτικού στούντιο άλμπουμ από το μηδέν, τώρα η ώρα αυτή ήρθε και για μας. Αλλά ξέρετε, εγώ δεν διαφοροποιούμαι πολύ μεταξύ όλων των προηγούμενων και άλμπουμ όπως αυτό, επειδή ακριβώς τα στουντιακά παράγωγα και η εμπειρία του άλμπουμ γεννιούνται με διαφορετικούς τρόπους. Όσο αφορά εμένα, μου αρέσει η ιδέα της συγκρότησης ενός άλμπουμ ως ένα ολοκληρωμένο πακέτο, όπου κάθε πτυχή της παραγωγής είναι εξίσου σημαντική. Δεν με αφορά πάρα πολύ να μπαίνω στο Soundcloud για να ακούσω μόνο ένα τρίλεπτο κομμάτι. Μου αρέσει να αγοράζω δίσκους, κοιτάζοντας το artwork, διαβάζοντας τις σημειώσεις της έκδοσης ενώ ακούω τη μουσική να αποκαλύπτεται σιγά-σιγά, πραγματικά να μπαίνω για τα καλά σε ό,τι αυτό το συγκεκριμένο συγκρότημα αντιπροσωπεύει. Αγαπώ ακόμα να πηγαίνω στο δισκοπωλείο, μιλώντας στον τύπο πίσω από το ταμείο, ανακαλύπτοντας και αγοράζοντας ένα ενδιαφέρον άλμπουμ που συνιστά εκείνος - αυτό είναι κάτι από την κληρονομιά της γενιάς μου, και εξακολουθώ να αισθάνομαι αυτή τη διαδικασία ως αναπόσπαστο μέρος του πώς θα σχετιστώ με τη μουσική. Δεν θέλω να κάνω αυτό το "σερφάρισμα στην επιφάνεια" που κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι στα smartphones τους τώρα. Το εύρος προσοχής είναι συχνά πολύ μικρό για να μπορέσουν να καταλάβουν οτιδήποτε, με αλήθεια και πάθος. Η εκτίμηση των Τεχνών έχει χάσει από το γαμημένο Twitter (γέλια). "
Επιστροφή στο ATGCLVLSSCAP, το οποίο περιέχει μερικά μέρη μουσικής που έχουν χρησιμοποιηθεί ξανά σε προηγούμενες κυκλοφορίες:
"Πράγματι παίξαμε μερικά ακόμα τραγούδια από τη δισκογραφία μας σε αυτή την περιοδεία, αλλά δεν ακούγονταν τόσο ενδιαφέροντα για να συμπεριληφθούν στο δίσκο, απλά επειδή δεν ήταν διαφορετικά από ό, τι έχει ήδη γίνει και καταγραφεί στο DVD με την Oslo National Opera, για παράδειγμα. Αλλά αυτή ήταν η πρώτη φορά που παίξαμε αυτές τις επανεκτελέσεις του Nowhere/Catastrophe και του Doom Sticks, ή Moody Stix όπως τo αποκαλούμε εδώ, χρησιμοποιώντας τα samples των αυθεντικών ως βάση για να παίξουμε πάνω τους, έτσι ώστε να βγει ένα διαφορετικό πράγμα, ένα νέο τραγούδι από πολλές απόψεις. Είχαμε χρησιμοποιήσει και κάποια άλλα samples, όπως τα απλωμένα φωνητικά στο τέλος του England’s Hidden. Ο λόγος που ονομάζεται έτσι το κομμάτι οφείλεται στο γεγονός ότι το τέλος προέρχεται από τα φωνητικά tracks του England από το Wars Of The Roses, και είναι επίσης, νύξη προς την παλιά αγγλική σκηνή που αναφέρεται και στο βιβλίο England’s Hidden Reverse (Coil, Current 93, Nurse With Wounds) .... η οποία έχει αυτό το vibe οργανέτου (hurdy-gurdy) Κέλτικης κηδείας (γέλια). "
(c) Christian Tunge
Οι οπαδοί των Ulver θυμούνται φυσικά το άλμπουμ Childhood’s End με διασκευές σε μπάντες της εποχής της γκαραζοψυχεδέλειας. Αντ 'αυτού, το νέο άλμπουμ περιέχει περισσότερες αναφορές στο krautrock. Η εξήγηση που δίνει ο Kristoffer για αυτήν την μετάβαση γίνεται βάσει μιας λογικής:
"Είναι το επόμενο φυσικό βήμα, έτσι δεν είναι; Τουλάχιστον από μια μουσική-ιστορική προοπτική, αυτό ακολούθησε μετά. Το ψυχεδελικό garage rock συνέβαινε στα τέλη των '60s, αλλά στη συνέχεια ήρθαν τα '70ς, και τα γερμανικά ροκ συγκροτήματα πήραν κομμάτια από το ύφος, τα επεξέτειναν σε μακράς διάρκειας αυτοσχεδιασμούς και τα ανάμιξαν με πρώιμα αναλογικά και modular συνθεσάιζερ. Όσο αφορά εμάς, αγαπάμε και τις δύο αυτές μουσικές περιόδους και πράγματι ακούγαμε για χρόνια Tangerine Dream, Klaus Schulze και συγκροτήματα όπως οι Can, Faust, Harmonia ή Cluster - ξέρεις, το cosmic freak-out των αρχών της δεκαετίας του '70. Δεν προσπαθήσαμε να μιμηθούμε αυτές καθαυτές τις μπάντες, αλλά η αγάπη μας για αυτό το πράγμα σίγουρα σχηματοποίησε αυτό το άλμπουμ σε έναν πάρα πολύ μεγάλο βαθμό.
Τι θέλει να πει με τον τίτλο "A Vernal Catnap"; Για μισό λεπτό...
"Δεν θέλω να αποκαλύψω περισσότερα στοιχεία, αλλά ας πούμε ότι πρόκειται περί αναγραμματισμού. Εάν μετακινήσεις τα γράμματα της λέξης, θα σχηματιστεί κάτι αρκετά διαφορετικό που θα σου θυμίζει κάτι, κάποιοι nerds της μουσικής θα το αναγνωρίσουν σίγουρα και θα καταλάβουν την αναφορά (γέλια). "
Ένα από τα νέα κομμάτια που ξεχωρίζουν από αυτή τη συλλογή είναι σίγουρα το Ecclesiastes, το μόνο νέο κομμάτι με στίχους – που ξεκινά με ένα υποβλητικό απόσπασμα στα νορβηγικά:
"Οι πρώτοι στίχοι είναι από αυτό που αποκαλούμε Ecclesiastes εδώ στη Νορβηγία. Πρόκειται για ένα πολύ εντυπωσιακό ποίημα – αφορά αυτά που σηματοδοτούν τον σκοπό των πραγμάτων, τους κύκλους της φύσης και του σύμπαντος, καθολικές έννοιες πολύ όμορφα γραμμένες. Μπορεί να σε κάνει να νιώσεις πολύ μικρός και ασήμαντος ως ανθρώπινο ον (γέλια). Αυτό χρησιμοποιούμε για να ολοκληρώσουμε τη συναυλία μας κάθε νύχτα. Συγχαρητήρια στον Joern (h. Svaeren), ο οποίος για την ακρίβεια το πρωτοέκανε στην πρώτη συναυλία στο Όσλο."
(c) Michalis Kouris
Πριν από το 2009, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να απευθυνθεί στους Ulver το ερώτημα «Πότε είναι η επόμενη περιοδεία σας;". Το 2016, η ερώτηση φαίνεται πολύ φυσική, αλλά η απάντηση προκύπτει αρνητική:
"Δεν θα περιοδεύσουμε για αυτό το άλμπουμ, απλά γιατί αυτό το άλμπουμ γεννήθηκε από μουσικές δομές που παράχθηκαν ζωντανά και, στη συνέχεια, διανθίστηκαν στο post-production. Έτσι, το να προβάρουμε κάτι που έχει ως στόχο να ακούγεται χαλαρό και απροβάριστο θα μοιάζει πολύ παράξενο, σαν αντίστροφος τρόπος αντιμετώπισης της κατάστασης. Έχουμε την άνεση να χρησιμοποιήσουμε αυτόν το χρόνο ώστε να ανασκουμπωθούμε και να κλειστούμε μέσα, να απομονωθούμε στο στούντιο και να προχωρήσουμε με το κανονικό νέο studio album όπως έχουμε προγραμματίσει. Δεν βιαζόμαστε, για να είμαι ειλικρινής, δεν έχουμε πρόβλημα να κάνουμε ξανά διάλειμμα από τις live υποχρεώσεις μας και να βρεθούμε σε διαδικασία think tank. Και στη συνέχεια, όταν επιστρέψουμε θα είναι επειδή θα έχουμε κάτι για να παίξουμε ή να παρουσιάσουμε. Δεν θέλουμε να βγούμε στο δρόμο και να παίξουμε ζωντανά απλώς για να παίξουμε κάτι: πρέπει να έχουμε έναν απώτερο σκοπό. Ίσως προς το τέλος του τρέχοντος έτους να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και πάλι την περιοδεία."
Ακολουθούν οι υποχρεωτικές ερωτήσεις που σηκώνουν την αυτοεκτίμηση του Έλληνα στους ουρανούς, διαχρονικά κλασικές: Πώς περάσατε στις προηγούμενες ελληνικές συναυλίες, αν σας άρεσε το φαγητό, και σας παρακαλούμε να έρθετε στην Ελλάδα και πάλι.
«Περάσαμε τόσο καλά τις λίγες φορές που έχουμε έρθει σε σας, άρα οπωσδήποτε (σ.σ. θα έρθουμε). Έχω βρεθεί στη χώρα σας και με τους Aethenor, στο Synch Festival, και σίγουρα θα θέλαμε να παίξουμε ξανά στην Ελλάδα. Περάσαμε πολύ καλές στιγμές με καλό φαγητό, κρασί και σπουδαίους ανθρώπους, και οι διοργανωτές στην Didi Music είναι επίσης εξαιρετικοί. Αυτό που θυμάμαι περισσότερο είναι πιθανότατα η πρώτη φορά που παίξαμε στο Gagarin, όταν παίξαμε με τους Έλληνες μουσικούς το εναρκτήριο κομμάτι από το Bergtatt (γέλια), που ήταν πολύ διασκεδαστικό. Τη δεύτερη φορά που παίξαμε στο Fuzz Club, ο συγχρονισμός δεν ήταν ο καλύτερος. Τα πάντα ήταν κλειστά λόγω απεργίας και πολλοί άνθρωποι δεν μπορούσαν καν να έρθουν στην συναυλία, ή δεν είχαν τα χρήματα να το κάνουν. Έχουμε ήδη μερικούς καλούς φίλους στην Ελλάδα, θα έλεγα, γι 'αυτό θα είναι πάντα ένα υπέροχο μέρος για να επισκεπτόμαστε. Στην πραγματικότητα ο σχεδιαστής του νέου μας LP είναι από την Αθήνα. Ένας εξαιρετικά ταλαντούχος άνθρωπος που ονομάζεται Πασχάλης Ζέρβας. Ναι λοιπόν, οι δεσμοί μας με την Ελλάδα είναι ισχυροί. "
Το 2015, ο Rygg έκανε την παραγωγή στο πρώτο ολοκληρωμένο άλμπουμ μιας συγκεκριμένης Δανέζας black metaller - βλέπετε τίποτα "φυσιολογικό" σε αυτή την πρόταση; Ο ίδιος μας εξηγεί γιατί ανέλαβε αυτό το, ασυνήθιστο για τον ίδιο, έργο:
"Η Myrkur ήταν ιδιαίτερα ξεχωριστή, έχει κάποια καλά άτομα στην ομάδας της, κάποιους ανθρώπους που ήξερα από πριν, όπως ο manager της. Εκείνος μου τηλεφώνησε και μου μίλησε σχετικά, ποτέ πριν δεν είχα ακούσει για εκείνη. Γι 'αυτό έκανα την έρευνά μου και έμεινα γοητευμένος, σχεδόν εξεπλάγην, για να είμαι ειλικρινής, με την έκδηλη αγάπη της για το Bergtatt και αντίστοιχα άλμπουμ. Ο manager την είχε ρωτήσει ποιος θα ήθελε να κάνει παραγωγή στο άλμπουμ της, και εκείνη του είχε πει ότι θα έκανε κανονικό άλμπουμ μόνο αν έκανα εγώ την παραγωγή. Έτσι, ήταν κατά κάποιο τρόπο μια μεγάλη τιμή και για μένα – ήταν λίγο περίεργο ίσως, γιατί συνήθως δεν λέω ναι σε τέτοια πράγματα, αλλά αυτή τη φορά το έκανα. Ένιωθα μία περιέργεια, οφείλω να ομολογήσω. Τέλος πάντων ήρθε εδώ και αμέσως βρήκαμε να μιλήσουμε για πολλά πράγματα, γίναμε καλοί φίλοι. Μιλούσε για το παρελθόν και ήταν εντελώς εμμονική (γέλια), με όλα αυτά που συνέβησαν πριν από ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα για μένα, και ήταν κάπως παράξενο, αλλά ήταν ένα πολύ ευχάριστο ταξίδι αναμνήσεων για μένα. Ένας καλός τρόπος για να ανακαλέσω το παρελθόν μέσα από κάποιον άλλον, κατά μία έννοια. Ήταν διασκεδαστικό για μένα να είμαι κάτι σαν «φάντασμα στο αυτί της" που να της ψιθυρίζει πώς πρέπει να γίνουν τα πράγματα, ή πώς θα τα είχα κάνει αν ήμουν ακόμη ο Garm από το 1995 (γέλια). Για μένα είχε πολύ ενδιαφέρον να συμμετέχω σε αυτό και το άλμπουμ έκανε μεγάλη επιτυχία, αποκομίζοντας μάλιστα πολλά βραβεία."
(c) Christian Tunge
Για κάποιον που δημιουργεί μουσική και κάνει παραγωγές, υπάρχει σίγουρα ένας προτιμώμενος τρόπος με τον οποίον ακούει μουσική "καλύτερα" - και οι online υπηρεσίες streaming σίγουρα δεν αφορούν τον συγκεκριμένο άνθρωπο:
"Είναι δύσκολο, γιατί όταν είσαι online ακούς ένα τραγούδι και στη συνέχεια ξεπροβάλει μια διαφήμιση που λέει «όχι, ελάτε να ακούσετε αυτό το κομμάτι αντ'αυτού», «βασιζόμενοι στο Google analytics πιστεύουμε ότι θα σας αρέσει περισσότερο αυτό». Είναι πολύ δυσκολο να να επικεντρωθείς σε ένα πράγμα, όταν όλες αυτές οι βλακείες σου αποσπούν την προσοχή (γέλια). Γι 'αυτό ακόμα προτιμώ να βρεθεί η σωστή ώρα το βράδυ, όταν το σπίτι είναι ήσυχο, να βγάλω το πλαστικό κάλυμμα από κάτι που έχω αγόρασει σε φυσική μορφή από το δισκοπωλείο, να βάλω λίγο κρασί στο ποτήρι και ένα βινύλιο στο πικάπ μου. Εγώ δεν ακούω τόσα πολλά άλμπουμ, αλλά προσπαθώ να παίζω μερικά καινούρια κάθε εβδομάδα. Θα δώσω μεγαλύτερη προσοχή στο ολοκληρωμένο πακέτο, όπως τον σχεδιασμό του άλμπουμ, τον τρόπο που η μουσική παρουσιάζεται στο ένθετο και τέτοια. Νομίζω ότι αυτό είναι γενικό πρόβλημα στην εποχή μας. Η αγορά είναι τόσο υπερφορτωμένη με μουσική και περισσότεροι άνθρωποι θα ακούσουν μόνο επιφανειακά όποιον καταστρώνει μεγαλύτερη καμπάνια PR, ή ό, τι έχει «έχει γίνει viral» γύρω από αυτό ή από εκείνο το κομμάτι στο Soundcloud ή το τάδε ανόητο βίντεο στο YouTube, ξέρεις τώρα (γέλια). Στην πραγματικότητα, κανείς δεν δίνει δεκάρα για την πραγματική μουσική πια, τουλάχιστον όχι για «την τέχνη του άλμπουμ». Αυτό ανήκει στον παλιό κόσμο. Φοβάμαι πως υπάρχει πολλή καλή μουσική που ξεφεύγει μεταξύ των ρωγμών. Ακόμη και για μένα. Και είμαι εντελώς music freak. "
Κατά τη στιγμή της συνέντευξης, ο θάνατος του David Bowie ήταν ακόμα η μεγαλύτερη είδηση. Έτσι, το τέλος της συνέντευξης μας βρίσκει να κουβεντιάζουμε για την κληρονομιά του και να ανακαλύπτουμε συνδέσεις της μουσικής των Ulver με τις δουλειές του Bowie - ή μήπως συνέβη ανάποδα; Η εξήγηση παρακάτω.
"Νομίζω ότι τα συναισθήματα μου είναι ίδια με αυτά των περισσότερων ανθρώπων. Πρόκειται για μεγάλη απώλεια και ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ ακριβώς ο ίδιος. Ακούω κι εγώ Bowie, ίσως όχι ως ο πιο πιστός οπαδός του, αλλά είχα μπει σε μεγάλο βαθμό στο κλίμα, για παράδειγμα, όταν βγήκε το Outside στη δεκαετία του '90 - στην πραγματικότητα ο Ihsahn (των Emperor) και εγώ ακούγαμε πολύ αυτό το άλμπουμ - και έχω περιόδους που τον ακούω από τότε που άκουσα το Let’s Dance στο ραδιόφωνο, όταν ήμουν νέος στα ‘80s. Αργότερα, φυσικά, πήγα πίσω στους δίσκους του της δεκαετίας του '70. Και πραγματικά ακούω κι εγώ το τελευταίο του album τις τελευταίες ημέρες, όπως φαντάζομαι πολλοί σε όλον τον κόσμο, και κατά έναν περίεργο τρόπο περιέχει κάποια μέτρα που... μου φέρνουν στο νου μουσικές επιλογές που θα είχα κάνει εγώ. Για την ακρίβεια, είχαμε ένα release party στο Όσλο χθες και ο Alex, ο κύριος άξονας πίσω από την άλλη μπάντα της House of Mythology (τους KKKMO) μου είπε ότι του θύμισε πολύ Ulver. Επίσης το αγγλικό περιοδικό The Quietus, δημοσίευσε μία θηριώδη κριτική που ανοίγει με παραλληλισμούς μεταξύ του David Bowie και αυτού που κάνουμε. Είναι εντελώς τρελό, αλλά, φυσικά, μεγάλη χαρά να το διαβάζουμε και να το ακούμε. Ο Bowie ήταν μέγιστος μουσικός οραματιστής."
Ερωτήσεις: Μιχάλης Κουρής
This was an interview long time in the making. Kristoffer Rygg of Ulver might now be OK with his given name, but the number of identities he used in the past (either Garm or Trickster G, to name the most important) should confirm that this particular person remains the same different one. The chance was given with the current album, named ATGCLVLSSCAP or simply (and so far unofficially) Zodiac. Mr Rygg was extra-kind with me and he was generous enough to continue discussing with me, even though he was bothered by a random, unrecognizable and unbearable sound coming out from my side. The result, however, is a very interesting read.
The new album is mostly live and lasts for 80 minutes, the longest since Themes From William Blake’s The Marriage Of Heaven And Hell:
“The fact is that we had a lot of music to take from this time, close to 20 hours actually, of live material, lots of it is similar to these jams that were ultimately chosen for the album. Some of these movements were really long as well: a track like Cromagnosis could actually go on for 15 minutes some nights. So we tried to compress everything down a bit actually, for the album. The long duration is a consequence of the music itself, which uses its time to build up on the base of repetition or groove and such, slowly layering things in real time.”
ATGCLVLSSCAP is not pressed under the Jester Records name this time, but on newly founded British label House Of Mythology:
“To be honest with you, it’s been something that I’ve been thinking about for a few years already. By all practical means, the last 5 years or more Jester has always been licensed to external parties like Kscope and it has been more like a copyright thing for us, an etiquette for Ulver basically. The label itself has not been functioning on its own premise as an actual label for a long time, so it’s as simple as that: the time felt right to shed some of the old baggage, some of those old associations and just go with a new ambitious imprint carrying aesthetic connotations far removed from the world of hard rock and metal and such. House of Mythology is set up by close friends in London, people that we trust, and the ownership is still ours 100%. It felt like the time was right for a change of scenery generally speaking.”
(c) Christian Tunge
Some years ago the Jester Records page hosted a pretty long rant concerning the music industry and announcing changes in the way Jester was going to work from that time on. Of course, as the future showed, they did not remain with these resolutions.
“That’s true, but things change really fast these days. There are no set rules anymore as to how to deal with music business. I want to emphasize the fact that this rant wasn’t about the music industry per se. It was about the public perception that music costs nothing, which is strange to me, because it still costs a lot to make, you know. A lot of musicians struggle with this. But as I said, nothing’s really changed for us: we still insist on owning our own music and we only work with people we trust and insist on more or less complete freedom and creative control to make any sort of decisions and choices for this band with regards to how we promote or sell or exploit Ulver commercially. There is no discrepancy with regards to that rant and the sort of decision to go with this new label.”
Looking outside the perpective of an artistic vision, one very important matter for a musician is how good they are at paying their bills. For Ulver specifically, it could be worse:
“I do occasionally other things, like produce, like I did with Myrkur for example, last year, or rent out my studio. It’s a daily struggle, but my educated guess would be that we are more fortunate than a lot of young bands starting today, simply because of the fact that we’ve been around for a long time and we have a big back catalogue that consistently keeps on selling. The cumulative sum of everything we have done in the past and the fact that we are still very much an active and productive entity makes for a certain cash flow and financial flexibility, in a way. But it’s hard these days, because people get pissed if you don’t release the streaming the same day you release the physical product, you know. Young people think you're a greedy asshole if you want to charge them ten quid for something you just spent a year working on, you know (laughs). Most music is just out there the moment it's released, you can go on YouTube and listen to anything. And for old guys like me that isn't necessarily a big problem. But for young bands it is nearly impossible to make money on that, unless you are one of those Skrillex types of course. Another point is that I think the quality of music is actually diminishing as a result. Very few new bands can afford big studio productions anymore and too much music is recorded 'inside the box' with laptops and plugins and soft synths and such. It's a bit sad. I'm a big proponent of those massive analogue 70s sounding rock productions you know (laughs)."
Rygg counterfought my argument that the “proper” album format is no longer something that Ulver are looking for:
“Actually I am quite concerned with the album experience overall, it's how I think music should be presented, and our next step will be to make an album such as you say, in a more conventional studio way. It is just circumstances that led us working with these commissions, live things and the collaborative album with Sunn O))) and such the last couple years. It’s a bit circumstantial really. But (if there’s the time and resources to create a) conceptually themed studio album from scratch, then that’s the time again for us now. But you know, I do not differentiate much between that and albums such as this, because they are just born in different ways, studio products and album experience. To me, I love the idea of putting together albums as a holistic package, where every aspect of the production are equally important. I’m not too concerned going to Soundcloud to listen to a single three-minute track. I love buying LPs, looking at the artwork, reading the liner notes while listening to the music reveal itself slowly, really getting into what this particular band is about, you know. I still love going to the record shop, talking to the guy behind the counter, discovering and buying an interesting album he recommends you know, it's something from my generation’s legacy, and it still feels like an integral part of how I get into and relate to music. I don't want to do the whole "surfing on the surface" thing that most people do on their smartphones now. The attention span is often too short for them so that they never get truly, passionately into anything anymore you know. The appreciation of the arts has lost to fucking Twitter (laughs).”
Back to the ATGCLVLSSCAP album, it contains some pieces of music that have been used again in former releases:
“We actually played a few more songs from the catalogue on this tour, but it didn’t feel too interesting to include them on the record, simply because it wasn’t different from what has already been done and documented on the Oslo National Opera DVD for instance. But this was the first time we played those reinterpretations of Nowhere/Catastrophe, and Doom Sticks, or Moody Stix as we call it here, just using the original samples as base to play upon, so it becomes a different thing, a new song in many ways. We did actually have some other samples we used as well, like the stretched out vocals at the end of England's Hidden, reason it's called that is because the end is actually from the vocal tracks of England from Wars of the Roses, and it is also a bit of a nod to the old England’s Hidden Reverse scene I guess (Coil, Current 93, Nurse With Wound)…. which has a lot of that sort Celtic funeral, hurdy gurdy vibe (laughs).”
(c) Christian Tunge
Fans remember the Childhood’s End album, with covers of the psychedelic garage era. Instead, the new album contains more krautrock references. Kristoffer provides an explanation for that transition.
“It’s the next natural step, isn't it? From a music-historical perspective anyway, that’s what happened pretty soon after. Psychedelic garage rock was a late 60s thing, and then the 70s came along, and German rock bands took pieces of that and stretched it out into these long-form jams and mixed it with early analogue and modular synthesizers and such. For us, we love both periods in music and have actually been listening to it for years, Tangerine Dream and Klaus Schulze and bands like Can, Faust and Harmonia or Cluster, you know, early 70s cosmic freak-out. We did not try to emulate these bands per se, but our love of that stuff certainly informed this record in a huge way.
What does he mean by “A Vernal Catnap”? Oh wait…
“I don't really want to give away clues here, but let's just say it's an anagram. If you move those letters about a bit, it will spell something quite different and a bit reminiscent, some music nerds will definitely recognize it and understand the reference (laughs).”
One of the standout new tracks of this compilation is definitely Ecclesiastes, also the only new track with some lyrics on it – a stunning piece in Norwegian:
“The first verses are from what we call the Preacher (Ecclesiastes) here in Norway. It is very impressive poetry actually - it is about things that signify the scope of things, the cycles of nature and the cosmos, universal stuff and quite beautifully written. It can make you feel quite small and insignificant as a human being (laughs). It is something we use to conclude the concert with every night. Kudos to Joern (h. Svaeren) who did this on the first gig actually, in Oslo.“
(c) Michalis Kouris
The question “when is the next tour” is one nobody would have any reason to address to Ulver before 2009. In 2016, it seems like a very natural one, but the answer is negative:
“We are not touring for this album, simply because this album was born from live-produced musical structures and then embellished in post-production. So to rehearse something that is meant to sound loose and unrehearsed would be a very strange and backwards way of doing things. We are actually comfortable using the time now to be a bit withdrawn and hermetic, isolate ourselves in the studio and get going with this new proper studio album we have planned. We are in no rush to be honest, we are comfortable just to have a hiatus from the stage again, be in the think tank. And then when we come back it will be because we will have something to play or present. We don’t want to go out and play live just to play something: we need to have a purpose with it. Maybe towards the end of this year we will start thinking again about touring.”
The obligatory questions that lift Greek self-esteem to the heavens: How was your time in the previous Greek gigs, did you like the food, and please do come to Greece again.
“It’s been so great the few times we've been there, so absolutely. I’ve also been there with Aethenor, at the Synch Festival, and would definitely love to go and play in Greece again. We had such good times with great food, wine and great people, and the promoters at Didi music are great too. What I remember most is probably the first time we played at the Gagarin, when we did that thing with the Greek guys playing the opening track from Bergtatt (laughs), that was good fun. The second time we played at the Fuzz club the timing was not ideal. Everything was shut down and on strike and a lot of people could simply not get to the gig, or they didn't have the money to do so. We have a few good friends in Greece by now, I would say, so it’s always a lovely place to visit. Actually the designer of our new LP is from Athens. An extremely talented guy called Paschalis Zervas. So yes, our ties to old Greece are strong.”
In 2015, Rygg produced the first full album of a certain Danish black metal girl – do you see anything “normal” in this sentence? The man himself explains why he took over this, unusual for him, task:
“Myrkur was a quite special thing really, she actually has some good people on her team, some people I knew from before like her manager. He rang me up and told me about it, I had never heard of her before. So I researched her and was fascinated, almost a little surprised to be honest by her outspoken love of Bergtatt and such. The manager had asked her who she wanted to produce her album, and she had told him that she’d only do a proper album if I produced it. So it was in a way a big honour for me too - a bit strange maybe, because I usually don’t say yes to things like that, but this time I did. I felt a bit curious, I have to admit. But anyway, she came over here and we immediately had lots of things to talk about and became good friends you know. She was talking about the past and she was completely obsessed you know (laughs), by all these things that is such a long time ago for me, and it felt somewhat strange, but it was a very pleasant trip down memory lane for me too. A good way to invoke the past through someone else in a way. It was fun for me to be a kind of 'ghost in her ear' whispering how things should be done, or how I would have done things had I still been Garm from 1995 you know (laughs). That was quite interesting thing for me to be involved in and the album has been a great success too, reaping several awards and stuff."
(c) Christian Tunge
For someone who makes and produces music, there certainly is a preferred way to listen to music “better” – and online streaming services isn’t surely one that applies to our guest:
"It's difficult, because when you are online you'll be listening to a song and then an advert pops up and says “no, come listen to this track instead, based on our google analytics we think you'll like this better” it's very hard to focus on one thing when that shit keeps distracting you (laughs). So I still actually prefer finding the right time in the evening when the house is quiet, unwrap the plastic of something I've physically bought in the record shop, putting some wine in the glass and a vinyl on my turntable. I don't go through that many albums, but I try to play a few new ones every week or so. I'll pay more attention to the totality, by ways of album design, the way the music is presented in liner notes and such. I think this is a general problem these days, the market is so oversaturated with music and most people will just listen superficially to whoever has the biggest PR jippo, or what has 'gone viral' around this or that Soundcloud track or silly YouTube video, you know (laughs). No one really gives a shit about the actual music anymore, not about 'the art of the album' anyway. That’s a thing of the old world, you know. There’s a lot of good music that falls between the cracks I'm afraid. Even for me. And I'm a total music freak."
At the time of the interview, the death of David Bowie was still the news. So the end of the interview finds us chatting about his legacy and discovering some connections of the music of Ulver to things Bowie did in the past – or was it the other way around? Explanation follows.
"I think that my sentiments are the same like most people's. It's a big loss and the world will never be quite the same. I listen to Bowie as well, not like the biggest fan ever perhaps, but I was heavily into for instance Outside when it came out in the 90s – actually Ihsahn (Emperor) and I were listening a lot to that album – and I've been listening to him on and off since I first heard Let's Dance on the radio when I was a young boy in the eighties, you know. Later I went back to his 70s albums of course. And I’ve actually been listening to the last album the last couple of days, as I would imagine a lot of people around the world has, and in a strange way it has these signatures in it … sort of reminds me of musical choices I would have made myself. Actually, we had a release party in Oslo yesterday and Alex, the main guy from the other band on House of Mythology (KKKMO) told me that it reminded him a lot of Ulver. The Quietus (UK) too, they just did this massive review that opens by drawing parallels between David Bowie and what we do. It's kind of crazy but of course a great thing to hear and read. Bowie was a great visionary musician."
Questions: Michalis Kouris
