Οι μικρές ανεξάρτητες δισκογραφικές προχωρούν το δικό τους δρόμο, σε πείσμα των καιρών… μα αυτό δεν λέγαμε πάντα; Πότε ήταν ευνοϊκοί οι καιροί δηλαδή για τους «μικρούς» μεν, μερακλήδες δε; Η Submersion Records από τη Θεσσαλονίκη, πάντως, δεν φαίνεται να πτοείται ούτε από συνθήκες ούτε από πανδημίες. Ίσα ίσα που επιλέγει ως τώρα να «πρεσάρει» τις κυκλοφορίες της σε κασέτες – ναι, αυτές που ξέρουν όσοι και όσες τέλος πάντων τις πρόλαβαν να επενδύουν ηχητικά τις πιο casual στιγμές τους. Η συμπλήρωση ενός έτους λειτουργείας της μας έδωσε την αφορμή να τους απευθύνουμε το λόγο.

Αρχικά, όλα ξεκίνησαν για την Submersion Records έναν χρόνο πριν - ίσως και νωρίτερα; Πώς προέκυψε η ιδέα;

Το όνομα και το λογότυπο υπάρχουν από το 2016 και απλά περιμέναν στο συρτάρι την κατάλληλη στιγμή. Η ιδέα προέκυψε από το γεγονός ότι ο Βασίλης και ο Σάκης παίζουν avant garde μουσική εδώ και χρόνια και ήθελαν να φτιάξουν μια στέγη για την μουσική τους, αλλά και για την μουσική άλλων παρόμοιων μουσικών. Πάντα νιώθαμε πως στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές αξιόλογες προσπάθειες από μουσικούς και θέλαμε να βοηθήσουμε στην ανάδειξη τους. Για να φτάσει ένα μουσικό πρότζεκτ από το κεφάλι και τα όργανα των μουσικών μέχρι την κυκλοφορία του στο κοινό υπάρχουν πολλά βήματα, στα οποία θέλαμε να συνεργαστούμε με τους μουσικούς για να τους βοηθήσουμε να παρουσιάσουν την δουλειά τους όσο πιο ολοκληρωμένα γίνεται.

Πώς βλέπετε την κασέτα ως μέσο καταγραφής, αναπαραγωγής και ακρόασης μουσικής;

Επιλέγουμε την κασέτα για λόγους αισθητικούς, συναισθηματικούς αλλά και πρακτικούς. Έχουμε όμορφες αναμνήσεις από τα παιδικά και εφηβικά μας χρόνια κατά τα οποία ακούγαμε κασέτες από τους γονείς μας και κάναμε κασέτες συλλογές για τους φίλους μας. Η κασέτα έχει έναν ζεστό ήχο που ταιριάζει στην μουσική που βγάζουμε. Οι πρακτικοί λόγοι είναι ότι οικονομικά η κασέτα είναι πολύ πιο βιώσιμη για μια μικρή δισκογραφική σαν και μας, καθώς μπορούν να παραχθούν μικρές ποσότητες με ένα βιώσιμο κόστος.

Πώς αξιολογείτε τις αντιδράσεις του μουσικόφιλου κοινού απέναντι στην κασέτα γενικά και στο εγχείρημά σας ειδικά;

Υπάρχει μια μερίδα κόσμου που προφανώς απορεί όταν τους λέμε ότι βγάζουμε κασέτες και μας ρωτάνε “τι εννοείς κασέτα, εκείνες που είχαμε παλιά;” Εμείς απαντάμε “ναι, αυτές που είχαμε παλιά“ και οι περισσότεροι εκπλήσσονται ευχάριστα. Φυσικά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως παλιά, γιατί μαζί με την κασέτα δίνουμε και download code για το bandcamp, οπότε μπορεί εγώ να ακούσω την κασέτα μια φορά και στο κινητό μου το ίδιο album εκατό φορές μέσω της εφαρμογής του bandcamp. Η κασέτα έχει γενικά ένα κοινό και την ανακαλύπτουν και νεότεροι άνθρωποι, όπως και το βινύλιο, μέσω του γενικότερου κύματος νοσταλγίας που υπάρχει.

Πώς εμπεριέχεται η νοοτροπία του εγχειρήματος στο όνομα και στο λογότυπό του;

Ωραία ερώτηση αυτή και δεν μας την έχουν ξανακάνει. Το όνομα αντικατοπτρίζει μια ανάγκη για ενδοσκόπηση μέσω της μουσικής. Γενικά μας αρέσει η μουσική που επιτρέπει στους ακροατές να ξεφύγουν απο την καθημερινοτητα, χωρις ομως να ξεφύγουν απο τον εαυτο τους. Για μας η ambient μουσικη, για παράδειγμα, είναι σαν το διαλογισμό, που παρότι ξεφεύγεις από τις καθημερινές σκέψεις, υπάρχει η ευκαιρία για εξερεύνηση κάποιων πιο βαθιών συναισθημάτων που δεν βρίσκονται στην “επιφάνεια” του συνειδητού νου μας. Η λέξη Submersion λοιπόν συμβολίζει την κατάδυση στα βάθη του εαυτού μας μέσω της μουσικής εμπειρίας (είτε κατά την δημιουργία είτε κατά την ακρόαση της μουσικής). Το λογότυπο από τον φανταστικό Ultragrim οπτικοποιεί αυτή την κατάδυση και το ταξίδι μέσω της μουσικής.

Μέσα σε ένα χρόνο έχετε κυκλοφορήσει υπό την σκέπη σας δέκα κασέτες. Ο ambient/πειραματικός προσανατολισμός είναι εμφανής, αλλά δεν μένετε απαραίτητα εκεί. Ποιο είναι το κριτήριο για να βγάλετε μια κυκλοφορία με το όνομά σας;

Καλή ερώτηση, μακάρι να είχαμε μια ξεκάθαρη απάντηση! Γενικά θέλαμε με αυτή την προσπάθεια να στηρίξουμε μουσικούς που κάνουν κάτι ενδιαφέρον, χωρίς να θέλουμε όλες μας οι κυκλοφορίες να μπαίνουν κάτω από μια μουσική ταμπέλα. Υπάρχουν 2 στοιχεία που συνδέουν όλες τις κυκλοφορίες μας και αυτά είναι μια μινιμαλιστική προσέγγιση ως προς την μουσική δημιουργία αλλά και ο αυτοσχεδιασμός, μια ελευθερία της φόρμας αλλά και του περιεχομένου. Θεωρητικά οι Kalabrian Syndrome και οι The Coal δεν έχουν καμιά δουλειά να είναι στην ίδια δισκογραφική, γιατί οι μεν παίζουν rock και οι δε jazz. Οι Kalabrian όμως δεν έχουν φωνητικά, δεν παίζουν με μετρονόμο και δεν έχουν πολλά overdub, βγάζοντας τελικά έναν πολύ ζωντανό ήχο με πειραματικά ροκ κομμάτια που δεν ακολουθούν τις κλασσικές φόρμες του είδους. Οι The Coal παίζουν free jazz με μια εντελώς αυτοσχεδιαστική προσέγγιση με πολύ ζωντανό ήχο και τον μινιμαλισμό σαν βάση της αισθητικής τους, τα παιξίματα δεν είναι φορτωμένα δηλαδή, υπάρχει ένα μέτρο και μια απογύμνωση της μουσικής στα βασικότερα στοιχεία της. Εμείς ακούμε και ψάχνουμε συνέχεια νέα μουσική που είτε μας στέλνουν είτε βρίσκουμε ψάχνωντας τα ίντερνετς. Μας νοιάζει η μουσική που ακούμε να μας δημιουργεί κάποιο συναίσθημα, να μας συγκινεί με κάποιον τρόπο, να δημιουργεί τις συνθήκες για την ενδοσκόπηση που αναφέραμε σε προηγούμενη ερώτηση. Το πως θα καταφέρνουν οι μουσικοί αυτό το αποτέλεσμα και σε ποιο είδος ή υποείδος μουσικής κατατάσσονται δεν μας ενδιαφέρει και τόσο, αρκεί η μουσική να έχει κάτι να πει πρώτα από όλα σε μας σαν ακροατές.

Αν δεν κάνω λάθος, λειτουργείτε κυρίως με βάση την πλατφόρμα του Bandcamp. Θα θέλαμε να μοιραστείτε μαζί μας τις ως τώρα εμπειρίες σας από αυτή.

Το Bandcamp είναι με διαφορά η πιο φιλική προς τους καλλιτέχνες πλατφόρμα από όλες τις μουσικές πλατφόρμες. Σου δίνει player μαζί με e-store, πολλές υπηρεσίες για τους ακροατές και όλα αυτά σε ένα εύχρηστο περιβάλλον για το οποίο χρεώνει λογικά ποσοστά επί των πωλήσεων που κάνεις. Είναι ξεκάθαρο πως αν θέλει κάποιος/κάποια να στηρίξει ανεξάρτητους μουσικούς και δισκογραφικές η αγορά μουσικής μέσω του Bandcamp είναι η δεύτερη καλύτερη λύση μετά το να πάρεις κάτι από τους καλλιτέχνες χέρι με χέρι.

Καταλαβαίνω πως είναι δύσκολο να ξεχωρίσετε μεταξύ των “παιδιών” σας, αλλά ποια θα θεωρούσατε ως την πιο σημαντική ή κομβική κυκλοφορία σας ως τώρα;

Δεν μπορούμε να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση, καθώς δεν μπαίνουμε στην λογική της σύγκρισης ανάμεσα στις κυκλοφορίες μας αλλά και στην μουσική γενικότερα. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι πως επειδή κάποιοι/κάποιες μουσικοί προωθούν πιο πολύ την δουλειά τους σε σχέση με άλλους, κάποιες κυκλοφορίες μας έφεραν ένα μεγαλύτερο κοινό από ότι είχαμε πριν. Ένα σχήμα/καλλιτέχνης που παίζει συναυλίες συχνά και δισκογραφεί πιθανώς να χτίσει ένα μεγαλύτερο κοινό από άλλες προσπάθειες που είναι λιγότερο ενεργές και είναι λογικό αυτό, απλά δεν σημαίνει ότι και η μουσική είναι “καλύτερη” από τη μουσική ενός άλλου project.  

Μιας και το βλέπετε από μέσα, πόσο βιώσιμη θεωρείτε πως είναι μία δισκογραφική στις μερες μας και στη χώρα μας; Τελικώς, αρκεί μόνο “να κάνουμε το γούστο μας”;

Το αν είναι μια δισκογραφική βιώσιμη στην Ελλάδα είναι μια ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί εύκολα, καθώς τα κριτήρια για τον κάθε άνθρωπο μπορεί να είναι διαφορετικά. Βιώσιμη μπορεί να είναι μια προσπάθεια που δεν μπαίνει μέσα, μια προσπάθεια που ζει έναν άνθρωπο και μια προσπάθεια που ζει δέκα ανθρώπους για παράδειγμα. Προφανώς υπάρχουν και έχουν υπάρξει όλες αυτές οι περιπτώσεις και στην χώρα μας όπως και σε κάθε χώρα. Στον εναλλακτικό ήχο στην Ελλάδα υπάρχουν παραδείγματα δισκογραφικών που από έξω φαίνεται να τα πηγαίνουν πολύ καλά, όπως η Inner Ear και η United We Fly για παράδειγμα. Ο ορισμός της επιτυχίας είναι μια συνάρτηση των στόχων που θέτει κάθε ομάδα, των πόρων που έχει στη διάθεση της (χρήματα, γνωσεις, εμπειρία κλπ) και τέλος πώς διαχειρίζεται αυτούς τους πόρους. Όσο παραπάνω πόρους έχεις, τόσο πιο πολύ θα κάνεις το γούστο σου και θα κάνεις παραπάνω δουλειές και θα επενδύσεις σε πιο μεγάλες κυκλοφορίες, προώθηση και τα λοιπά. Το να μπαίνεις μέσα σίγουρα δεν βοηθάει, όλοι μας θέλουμε να πάρουμε κάτι πίσω όταν επενδύουμε χρόνο ή χρήμα ή και τα δύο. Εμείς αυτό που λέμε σε όλους είναι ότι, όσο στηρίζει κάποιος την δουλειά μας, συνεχίζουμε να βγάζουμε κυκλοφορίες και να είμαστε ενεργοί. Αν δεν αγοράζει κανείς αυτά που βγάζουμε, ε, σε κάποια στιγμή θα σταματήσουμε, λογικό είναι πιστεύω. Για να επιβιώσει μια προσπάθεια χρειάζεται και μια επένδυση χρόνου και ενέργειας από την ομάδα, ακόμα και σε περιόδους που αυτό δεν θα το νιώθουν σαν ευχαρίστηση αλλά 100% σαν δουλειά που μπορεί να μην πληρώνει.

Ποιες άλλες ανεξάρτητες εταιρίες αντίστοιχες με εσάς παρακολουθείτε και ενδεχομένως θα θέλατε να μας προτείνετε;

Προφανώς και η ιδέα για την Submersion δεν προήλθε από το πουθενά και χρωστάμε πολλά σε εταιρίες όπως η Logarithm Cassette Label, η Coherent States και More Mars. Είμαστε φίλοι και συζητάμε μελλοντική συνεργασία με την Gross Diskos. Ακολουθούμε επίσης την δουλειά της Numb Cupsule, Thirsty Leaves Music, Dasa Tapes, Granny Records, Made of Stone Recordings, Nekubi Tapes και Venerate Industries.

Γιορτάζετε αυτές τις μέρες έναν χρόνο λειτουργίας. Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σας και πώς φαντάζεστε την πορεία της Submersion στα επόμενα χρόνια;

Οι επόμενοι στόχοι μας περιλαμβάνουν κυκλοφορίες πιο πολλών album από ένα σχήμα ή καλλιτέχνη και λιγότερα split album. Αυτά τα album θα βγαίνουν και σε CD εκτός από κασέτα και σε λίγο μεγαλύτερο αριθμό κομματιών. Γενικά στόχος μας είναι να δουλέψουμε με μουσικούς που θαυμάζουμε και να βγάλουμε δίσκους που έχουν κάτι να πουν στον ακροατή (κατά την γνώμη μας πάντα). Θα θέλαμε σιγά σιγά να ξεκινήσουμε να οργανώνουμε και κάποιες συναυλίες και διά ζώσης event που έχουμε στο μυαλό μας. Το event για τα γενέθλια μας είναι η πρώτη προσπάθεια μας προς αυτή την κατεύθυνση. Όσο βρισκόμασταν σε κατάσταση lockdown οργανώναμε μόνο online event, αλλά τώρα θα πάμε σε μια μικτή προσέγγιση, στην οποία για παράδειγμα η παρουσίαση που κάνουμε πάντα για τις κυκλοφορίες μας θα γίνεται και πάλι στο YouTube, αλλά μια φορά το χρόνο, για παράδειγμα, θα προσπαθήσουμε να οργανώσουμε ένα φεστιβάλ αυτοσχεδιαστικής μουσικής. Γενικά την πορεία μας την φανταζόμαστε σαν μέρος μια κοινότητας μουσικών και ακροατών που συνδημιουργούν μια καταγραφή αλλά και ένα βίωμα της avant garde σκηνής στην Ελλάδα.