Όποτε έρχεται η συζήτηση στο “ποια συναυλία σου έχει αποτυπωθεί περισσότερο από όσες έχεις δει”, οι απαντήσεις μου ξεκινάνε χωρίς καμμία εξαίρεση πάντα από την συναυλία για την οποία θα σας γράψω.

25 Απριλίου του 1995 ήταν, όταν θα εμφανιζόταν στο Παρίσι, στο πασίγνωστό πλέον και πέραν των κύκλων των φιλόμουσων – για όλους τους λάθος λόγους, φυσικά – Bataclan η PJ Harvey, παρουσιάζοντας το νέο τότε άλμπουμ της To Bring You My Love. Εκείνη την εποχή ζούσα στο Παρίσι, το οποίο εύκολα θα μπορούσα να χαρακτηρίσω σαν ένα μικρό παράδεισο, σε ό,τι με αφορούσε. Δεν είναι μόνο η πόλη καθαυτή, για την οποία οι περισσότεροι πάνω-κάτω γνωρίζουν τουλάχιστον τα βασικά. Είναι ότι εκείνη ακριβώς την εποχή, η διαμονή σε ένα τέτοιο πολιτισμικό κέντρο για έναν Έλληνα ισοδυναμούσε (μεταξύ πολλών άλλων) με διαμονή σε μία μικρή συναυλιακή Γη της Επαγγελίας.

Θυμάμαι ότι το εισιτήριο το αγόρασα αρκετά πριν – τα sold out γίνονταν εν ριπή οφθαλμού - όπως θυμάμαι και ότι όλο το επόμενο χρονικό διάστημα μέχρι την συναυλία βρισκόμουν σε κατάσταση προσμονής (ας πω καλύτερα ότι καθόμουν σε αναμμένα κάρβουνα για να είμαι μέσα!), διότι στο μεταξύ είχα ακούσει τον καινούριο δίσκο της PJ και είχα εκστασιαστεί (δεν μου έχει περάσει με το χρόνο, για την ιστορία, εξακολουθώ να τον θεωρώ τον κορυφαίο της μαζί με το Dry). Το ότι ο Tricky θα άνοιγε την συναυλία ήταν ένα bonus, προφανώς, αφού επρόκειτο για ένα φρέσκο, ιδιαίτερα ελπιδοφόρο όπως όλοι τότε έλεγαν όνομα (επιβεβαιώθηκαν!), αλλά φυσικά και άνευ Tricky, θα βρισκόμουν εκεί.

Το βράδυ εκείνο της 25ης Απριλίου 1995 το Bataclan ήταν, όπως ο οποιοσδήποτε μπορεί να υποψιαστεί, γεμάτο από νωρίς. Ο χώρος είναι απλός, σε γενικές γραμμές, αλλά κομψός, όπως είναι συνήθως οι συναυλιακοί χώροι του Παρισιού, ιδίως αυτοί που βρίσκονται στον αστικό ιστό της πόλης (δύσκολο να μιλήσεις για κέντρο όταν μιλάς για το Παρίσι). Παλιά κτίρια στην πλειονότητά τους, που κουβαλάνε την δική τους ιστορία, πολύ πριν γίνουν συναυλιακοί χώροι. Και το κοινό φαινόταν να αδημονεί όσο και εγώ. Σημειώνω ότι στη συναυλία είχα πάει μόνος, αφού δεν κατόρθωσα να πείσω κάποιον από τους εκεί φίλους ότι αυτό το live δεν χάνεται – κάποιες φορές τα είχα καταφέρει, αλλά ήμουν ο μόνος αγνός music maniac της παρέας, οπότε, αντιλαμβάνεστε…

Ο Tricky έπαιξε μισή ώρα περίπου, ίσως κάτι παραπάνω, κάτω από ένα βαθύ γαλάζιο φως. Ήταν ένα set ατμοσφαιρικό, στα όρια του υποτονικού, αλλά ενδιαφέρον παρ’ όλα αυτά, από το οποίο πάντως λίγα πράγματα θυμάμαι – λίγα πράγματα θυμόμουν και το επόμενο πρωί, θα πρέπει να πω, διότι η συνέχεια απλώς έκανε ό,τι άλλο συνέβη εκείνη την βραδυά απλώς να εξαφανιστεί.

Ο Tricky, ο οποίος παρέμεινε σχεδόν ακίνητος επί σκηνής και σιωπηλός στα ενδιάμεσα τον κομματιών, χαιρέτησε μονολεκτικά (ή έγνευσε, κάτι τέτοιο) και αποχώρησε κάτω από τα όχι χλιαρά αλλά ούτε και ιδιαιτέρως ενθουσιώδη χειροκροτήματα του κοινού. Η αυλαία έκλεισε και έτσι κύλησε άλλο ένα εικοσάλεπτο, περίπου.

Τα φώτα έπεσαν ξαφνικά και η αυλαία άνοιξε ξανά, για να μας αποκαλύψει την Polly Jean Harvey, ντυμένη με το βαθύ κόκκινο φόρεμα που βλέπουμε και στο εξώφυλλο του To Bring You My Love. Ήταν περιστοιχισμένη από τους μουσικούς που την συνόδευαν και στον δίσκο (και τι μουσικούς!): Ο Mick Harvey, o John Parish βρίσκονται επί σκηνής, πίσω της, ενώ αριστερά, στο άκρο της σκηνής, πολύ κοντά μου, είδα έναν κύριο με μακρύ σακάκι και υπογένειο, που φορούσε ένα καλπάκι (!). “Ο Joe Gore” μονολογώ εκστασιασμένος, γιατί, σε μικρή απόσταση από εμένα βλέπω ένα φοβερό κιθαρίστα (αλλά και μουσικό αρθογράφο, και, και…) που έχει συνεργαστεί επανηλλειμένως με τον Tom Waits. Ο Gore είχε συμμετάσχει στο To Bring You My Love και το γεγονός ότι τον έβλεπα μπροστά μου, μου δημιούργησε έναν πρόσθετο ενθουσιασμό, ο οποίος όμως κράτησε περί τα 2-3 δευτερόλεπτα, μέχρι δηλαδή να ακουστεί για πρώτη φορά στην αίθουσα το υπόκωφο, βασανιστικά αργό όσο και υποβλητικό riff του ομώνυμου κομματιού. Από εκείνο το σημείο και για τα επόμενα λεπτά τα μάτια όλων μας ήταν κολλημένα πάνω στην PJ Harvey.

Είναι περιττό να γράψω το πόσο εκπληκτικό είναι ούτως ή άλλως αυτό το κομμάτι, αυτό το γνωρίζουν, υποθέτω οι περισσότεροι που ασχολούνται με αυτού του είδους την μουσική. Όμως αυτό του οποίου γίναμε μάρτυρες ξεπερνά κατά πολύ το στενό πλαίσιο της καλής εκτέλεσης ενός καλού τραγουδιού. Η Polly Jean κινείται με απαλές, αργές κινήσεις στον ρυθμό, φαντάζοντας χαμένη στην μουσική και τους στίχους. Οι εκφράσεις της, θεατρικά αλλάζουν ανάλογα με το νόημα αλλά και την ερμηνεία κάθε φράσης που βγαίνει από τα χείλη της. Και η εμφάνισή της μαγνητίζει. Είναι συγχρόνως υποβλητική, ερωτική, μοιάζει να ταξιδεύει κάπου αλλού, μαζί με τις νότες που χάνονται καθώς το κομμάτι προχωράει. Συγχρόνως, βρίσκεται εκεί, μαζί μας, μας αναγκάζει να αναπνέουμε μαζί την κάθε ανάσα της, να παρακολουθούμε σαν υπνωτισμένοι την κάθε της έκφραση. Το τέλος του κομματιού γίνεται δεκτό με ένα αυθόρμητο, εκκωφαντικό χειροκρότημα, που όμως δεν προλαβαίνει να καταλαγιάσει, γιατί στο μεταξύ έχει ήδη ξεκινήσει το Meet Ze Monsta. Και η PJ Harvey μεταμορφώνεται σε αιλουροειδές που κινείται στους ακατέργαστους ήχους αυτού του swamp/blues/punk κομματιού. Και το υποβλητικό σκηνικό της εισόδου της μετατρέπεται αυτόματα σε ένα overdose ωμής ενέργειεας, πάλι όμως ανακατεμένης με έναν πρωτόγονο ερωτισμό, τέτοιον που σε έκανε να αναρωτηθείς πως μπορούσε να ξεπηδήσει μέσα από αυτό το κορίτσι από το Dorset, με την σίγουρα όχι τόσο θελκτική εμφάνιση, αν θέλουμε να είμαστε απόλυτα αντικειμενικοί. Αλλά όλα αυτά είναι άνευ σημασίας λεπτομέρειες. Η P.J. Harvey έχει μία παρουσία που μαγνητίζει. Κάθε φορά που την βλέπεις, την βιώνεις και, θέλοντας και μη υποτάσσεσαι σε αυτήν.

Το live συνέχισε με αυτού του τύπου της εναλλαγές μέχρι το τέλος. Τα 21 χρόνια που μεσολάβησαν (τρομακτικό νούμερο, πρέπει να το παραδεχτώ) έχουν ξεθωριάσει κάποιες από τις αναμνήσεις. Θυμάμαι πάρα πολύ έντονα το Dress αλλά και το Teclo, σε μία εξαιρετική εκτέλεση, σχεδόν εφάμιλλη του opener. Θυμάμαι επίσης μία χαοτικά σκληρή, κατάλληλη για headbanging μέχρι τελικής πτώσεως εκτέλεση του 50ft Quennie λίγο πριν το encore. Σε όλο αυτό το διάστημα, η μπάντα ήταν πραγματικά υποδειγματική. Ο Joe Gore πάντως δικαίωσε την φήμη του. Όχι, δεν έπαιξε ατέρμονα solo σε υπερηχητικές ταχύτητες, τίποτα τέτοιο. Οι αρπισμοί του όμως, ο αριστοτεχνικός τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούσε το feedback, ο όλος του ήχος ήταν καθοριστικός στην ατμόσφαιρα, ιδιαίτερα των πιο μελωδικών κομματιών. Ένα μικρό σχολείο για κιθαρίστες και, πιστέψτε με, με την PJ Harvey να δίνει όλο το απίστευτο show που έδινε δύο μόνο μέτρα παραδίπλα, δεν ήταν καθόλου αυτονόητο να τον προσέξω!

Αυτό όμως που θα μου μείνει σίγουρα αξέχαστο, είναι το χειροκρότημα του κοινού, αφού η PJ έφυγε για πρώτη φορά από την σκηνή. Ένα χειροκρότημα πηγαίο, ρυθμικό, λες και όλοι είμασταν συνεννοημένοι, συντονισμένοι, που έκανε τους τοίχους του Bataclan να δονούνται επί τρία με τέσσερα λεπτά.

Το επιβεβλημένο κατόπιν όλων αυτών encore περιλάμβανε μία πολύ καλή εκτέλεση του Long Snake Moan για να καταλήξει σε ένα ατμοσφαιρικά εκτελεσμένο Water, μία μικρή αποζημίωση για τον γράφοντα που το λατρεύει και δεν άκουσε εκείνη την βραδυά το πολύ αγαπημένο του Dry.

Πολύ αργότερα διάβασα ότι η P.J. Harvey μιλώντας εκείνη ακριβώς την εποχή στο Spin περιέγραψε το τότε show της ως μία λίγο-πολύ θεατρική extravaganza («Joan Crawford on acid» χαρακτήρισε χιουμοριστικά τις τότε εμφανίσεις της). Αυτό που προφανώς δεν περιέγραψε η Polly με όλα αυτά, είναι το συναίσθημα που όλο αυτό έβγαζε. Και είναι λογικό, πως θα μπορούσε άλλωστε να το περιγράψει; Ιδίως από την στιγμή που αυτό, μαζί με την προσωπική της ζωή και τους στίχους της είναι ένα θέματα ταμπού για τις συνεντεύξεις της.

Έχοντας δει αυτή την ασύλληπτη συναυλία αλλά, έκτοτε και άλλες τρεις της υπέροχης Polly Jean Harvey, το μόνο που έχω να πω (και το λέω με την άνεση του να γνωρίζω εκ πείρας ότι είναι απίθανο να διαψευστώ) είναι αυτό: Αν σας αρέσει έστω και λίγο η μουσική της, απλώς δεν πρέπει να την χάσετε, τώρα που έχουμε την τύχη να ξαναβρίσκεται στα μέρη μας. Θα είναι κάτι που πιθανότατα θα μετανιώσετε. Δεν είναι διαφήμιση (μακριά από εμένα!), είναι μία ειλικρινής προτροπή! Γιατί είτε το θέλουμε είτε όχι, η P.J. Harvey είναι η κορυφαία τραγουδοποιός, αλλά και performer των τελευταίων τριάντα ετών.

Το σετλίστ του live:

1. To Bring You My Love 
2. Meet Ze Monsta
3. Working for the Man
4.  One Time Too Many
5.  Dress
6.  Teclo
7.  C'mon Billy
8.  Down by the Water
9.  Hook
10.  Harder
11.  Naked Cousin
12.  Driving
13.  50ft Queenie
14.  Legs

Encore:

1. Hardly Wait
2. Long Snake Moan
3. Goodnight
4. Water